De rechtenstudie kenmerkt zich door theoretische vakken. Het komt niet vaak voor dat een student concrete vaardigheden leert. Veel studenten betreden de praktijk derhalve zonder de nodige praktische competenties. Lilian Welling-Steffens heeft er altijd naar gestreefd de academie te combineren met de praktijk, omdat de wisselwerking hiertussen van enorme waarde is. Na jaren als advocaat te hebben gewerkt, keerde ze terug naar haar initiële passie: het juridische onderwijs. Zij werd universitair hoofddocent Privaatrecht aan de Vrije Universiteit (VU). Wij gingen met haar in gesprek over haar ervaring in de praktijk en het contrast met de studie.
Van receptie tot New York
Tijdens haar studies Nederlands recht en Internationaal Publiekrecht had Welling-Steffens een bijbaantje als avondreceptioniste bij het toenmalige Loeff Claeys Verbeke. Na hier een tijd gewerkt te hebben, besloot zij vrijwel meteen dat een dergelijk groot kantoor niks voor haar was. Studeren en de universiteit spraken haar meer aan, waardoor zij al snel besloot te willen promoveren. Zij solliciteerde voor een functie als assistent in opleiding aan de Universiteit Leiden en schreef een brief aan Loeff Claeys Verbeke met de vraag of ze mocht meelopen bij een interessante praktijkgroep voor haar onderwerp. Na haar promotie werd zij benaderd door een aantal kantoren en besloot zij toch bij Loeff Claeys Verbeke te gaan werken, ondanks haar stellige mening als student.
‘Tijdens mijn eerste grote transactie in New York had ik geen idee waar zij het over hadden’
‘Als dertigjarige vrouw die net gepromoveerd was, dacht ik heel wat te weten.’ Welling-Steffens vloog vlak na haar aanstelling bij Loeff Claeys Verbeke naar New York voor een grote zaak. Zij zat hier aan tafel met veel advocaten van over de hele wereld. ‘Tijdens mijn eerste grote transactie in New York had ik geen idee waar ze het over hadden.’ De afkortingen en jargon vlogen haar om de oren. Ze kreeg het gevoel dat ze helemaal niks wist. ‘En dat is normaal.’ Zij vertelt dat het er bij hoort na je studie weer op nul te beginnen. Dat heb je ook gedaan na groep acht op de middelbare school of na je eindexamens op de universiteit. Je begint ergens als jongste, maar merkt snel dat je ook weer de oudste wordt, aldus Welling-Steffens.
Basiskennis
Welling-Steffens vertelt dat er een verschil zit tussen de vaardigheden die je nodig hebt in de praktijk en de theorie die je leert gedurende je studie. Na jarenlang in de boeken gezeten te hebben, kan je er zomaar achter komen dat je alsnog niet altijd weet hoe je die kennis in de praktijk moet toepassen. Toch is deze kennis de basis waar je altijd op terug kan vallen, aldus Welling-Steffens. ‘Als docent merk ik dat er binnen de universiteit steeds meer aandacht is voor praktische skills.’ Zij vertelt over een bachelorvak aan de VU, waarvoor studenten een juridisch probleem moeten formuleren en oplossen voor start-ups die gevestigd zijn aan de start-up hub op de VU-campus. De studenten worden hierbij geholpen en begeleid door een advocatenkantoor. ‘Je leert op deze manier juridische problemen herkennen die je in eerste instantie wellicht niet eens zag en te vertalen en op te lossen.’
Ook biedt de VU een zogezegde Zuidas Master (Ondernemingsrecht aan de Zuid-as) die studenten de kans geeft om tijdens hun studie te ruiken aan de praktijk. ‘Deze is echter wel vrij exclusief, slechts 29 studenten volgen dit momenteel.’ Als het aan Welling-Steffens ligt, zal er meer ruimte komen voor dergelijke praktische vakken en masters die toegankelijker zijn voor meer studenten. Desalniettemin is een gedegen theoretische kennis van, en enthousiasme voor, het recht de toegangspoort tot de praktijk. ‘Ook al loop je een of meer stages of volg je een paar praktijkgerichte vakken, kantoren verwachten niet dat je alles meteen kan.’
Eerlijkheid duurt het langst
‘Toen ik net bij Loyens & Loeff werkte, gooide een partner een dikke stapel dossiers op mijn tafel.’ Zij vertelt dat zij geen idee had wat zij ermee moest doen en besloot bij de partner aan te kloppen. Haar collega’s waarschuwden haar nog dat hij boos zou worden, maar het tegendeel bleek. ‘Hij was opgelucht dat iemand zich eindelijk meldde om te vragen wat zij ermee aan moest.’ Je hebt een mooie basis aan theoretische kennis opgedaan die je nu in de praktijk moet toepassen, maar de vaardigheden moeten zich nog ontwikkelen, aldus Welling-Steffens. ‘Wees niet bang om te vragen en toe te geven dat je dingen niet weet.’
‘Wat je ook doet, zorg dat je de passie hebt om het te doen alsof je het voor de rest van je leven gaat doen, ook als dat eventueel niet zo is’
Het lopen van een stage kan een mooie kijk bieden in de praktijk. ‘Toch blijft het de verantwoordelijkheid van de universiteit om het recht uit te leggen en de juiste basis te leggen.’ Zij vertelt dat er tegenwoordig veel meer haast lijkt te zitten in een studie dan vroeger. ‘Je kan er niet meer tien jaar over doen en sommige kantoren kijken ook behoorlijk naar cijfers.’ Dat er hierdoor druk komt te liggen op studenten kan zij zich goed voorstellen. Toch wil zij iedereen adviseren dicht bij zichzelf te blijven en enkel dingen te doen die je leuk vindt. ‘Wat je ook doet, zorg dat je de passie hebt om het te doen alsof je het voor de rest van je leven gaat doen, ook als dat eventueel niet zo is. Dan ligt de wereld aan je voeten.’
