Nicolien van den Biggelaar won een aantal maanden geleden in Londen de Award for best woman in Environmental Law. Een bevriend kantoor uit Frankrijk wees haar op het feit dat ze genomineerd was, anders was ze er niet eens achter gekomen. Zij blijft er bescheiden onder. En hoewel ze er trots op is, vindt zij wat je doet en waarbij je betrokken bent het belangrijkste. Onder het genot van een kop koffie op het kantoor van De Brauw Blackstone Westbroek vragen wij haar het hemd van het lijf over haar rol binnen het energierecht.
Meer dan een juridische expertise
Van den Biggelaar heeft een Europeesrechtelijke achtergrond en van daaruit is zij het energierecht ingerold. Haar werk in het energie- en milieurecht is heel veelzijdig, zo heeft zij vaak te maken met overheidsbesluitvorming, maar buigt zij zich ook over meerdere toekomstplannen. Volgens Nicolien van den Biggelaar is het energierecht enorm toekomstgericht: “Wij willen immers over tien jaar nog steeds ons licht aan kunnen doen en auto kunnen rijden.” Meer dan bij andere juridische expertises is het energierecht een verzameling van verschillende (juridische) expertises. Hierbij moet worden gedacht aan de financiering en de bouw van projecten, zoals de windparken op zee, maar ook de tariefregulering en subsidies voor deze projecten en niet te vergeten allerlei juridische procedures door belanghebbenden over nieuwe projecten. “Energierecht is meer een sector dan dat het een juridische expertise is.”
Rol van de advocaat
“Als advocaat heb je per definitie geen rol bij het prille initiële begin van ideeën, daar zijn andere mensen voor binnen een bedrijf.” Als voorbeeld haalt zij TenneT aan. Dit bedrijf heeft als wettelijke taak ervoor te zorgen dat er voldoende transportcapaciteit voor elektriciteit is en dat zowel particulieren als bedrijven overal aan het net kunnen worden aangesloten. Het nadenken over wat er nodig is om dit te bereiken, doen alle netstrategen binnen TenneT. Zodra er verschillende scenario’s op tafel komen te liggen, dan wordt Van den Biggelaar erbij betrokken. “Wanneer er keuzes worden gemaakt over welke netwerkversterking of -voorziening nodig is, dan komen wij in beeld. De vraag is dan eigenlijk altijd: wat gaan we doen en hoe kunnen we dat gaan doen? Welke alternatieven zijn er en wat zijn de plussen en minnen?”
Een ander voorbeeld dat Van den Biggelaar aanhaalt, is het aanleggen van windparken. In de startfase heeft de overheid locaties aangewezen waar deze windparken komen te liggen. Daar moet het net worden aangelegd dat ervoor gaat zorgen dat de stroom op het land aankomt. Vervolgens gaat Van den Biggelaar met haar team naar verschillende vraagstukken kijken. “Worden er beschermde natuurgebieden aangetast met de aanleg van het net? Moeten elektriciteitsstations worden uitgebreid en ligt er een woonwijk in de buurt van het station?” Om de verschillende vraagstukken wat meer te visualiseren verspreidde Van den Biggelaar een groot aantal tekeningen van windparken over de tafel en nam ons mee in haar besluitvorming.
Groene energie
Doordat bij veel van de opdrachten waar Van den Biggelaar zich mee bezighoudt het algemeen belang een rol speelt, heeft zij ook vaak te maken met belangenorganisaties, zoals bijvoorbeeld Milieudefensie. Met het nieuwe Klimaatakkoord is het in energieland alleen maar drukker geworden..
“Hoe je het ook doet, linksom of rechtsom, er zijn altijd groepen die redenen hebben voor verzet.”
Duidelijk is geworden dat de regering heeft gekozen voor groene energie, bijvoorbeeld door grote windparken op zee te ontwikkelen. “Welke keuze je ook maakt, er is altijd iemand ontevreden.” Er zijn stemmen die opgaan om meer gebruik te maken van kernenergie. Voor elke vorm van energie valt wat te zeggen, vindt Van den Biggelaar: “Van nucleaire energie kan je vinden wat je wilt, maar het heeft geen CO2-uitstoot”. Toch is de energietransitie een lastige zaak in Nederland polderland. “Hoe je het ook doet, linksom of rechtsom, er zijn altijd groepen die redenen hebben voor verzet.”
Verandering van energiebronnen
De Brauw heeft voor allerlei soorten energieleveranciers gewerkt. Zij ziet de druk op sommige partijen om overhaaste beslissingen te nemen ten faveure van het milieu. “We zitten middenin een energietransitie, je kunt niet zomaar van de ene op de andere dag overstappen op andere energiebronnen.” Men moet rekening houden met beslissingen die in het verleden genomen zijn, bijvoorbeeld bij het opzetten en afbreken van kolencentrales in 2011 door de regering.
“Niemand kan de toekomst voorspellen en dus wordt gewerkt met scenario’s.”
Zij vertelt ons dat er anno nu veel minder maatschappelijk draagvlak is voor kolencentrales. Er komt nu wetgeving aan die ervoor moet zorgen dat in 2030 alle kolencentrales in Nederland gesloten zijn. Wat betekent dat? Volgens Van den Biggelaar moet de overheid nu gaan nadenken over de economische belangen van partijen die ten tijde van de beslissingen van de minister van Economische Zaken met een totaal ander perspectief hebben geïnvesteerd. Een discussie die vooral over vergoedingen gaat. Kun je met die centrales nog iets anders doen? Biomassa bijvoorbeeld? Een interessante discussie om te blijven volgen.
Toekomstgericht
Of het haalbaar is om in 2040 volledig te leven op groene energie blijkt ook voor Van den Biggelaar een moeilijke vraag. “Niemand kan de toekomst voorspellen en dus wordt gewerkt met scenario’s.” Scenario’s zijn afhankelijk van beslissingen die jij als persoon maakt, of jij een auto koopt of gewoon een elektrische Felyx blijft rijden, maar ook of je morgen voor €25 met EasyJet naar Parijs gaat in plaats van met de trein. Ook zij is net zoals de meeste Nederlanders wel begaan met het milieu en de opwarming van de aarde: “Een zekere mate van bewustzijn is er, maar niet meer dan de gemiddelde Nederlander. Het is door mijn vak niet heel anders geworden”.
