Op een druilerige, koude winterdag betraden wij Legal en Public Affairs adviesbureau Considerati in Amsterdam, waar wij de moderne doch huiselijke sfeer ons al snel eigen maakten. Na een kleine rondleiding en voorzien van een kop thee gingen wij in gesprek met Legal Consultant Michiel Leeuwenberg. De leuke steps waar een toerist in Boedapest wél op mag flaneren, passeerden de revue en op een bepaald moment stond zelfs het concept genaamd de Rechtencircuit Podcast ter discussie. Naast deze zijsprongetjes vroegen wij Leeuwenberg uiteraard het hemd van het lijf met betrekking tot zijn professie.
Leeuwenberg kwam er tijdens zijn bachelor Geschiedenis, middenin de kredietcrisis, achter dat de banen waarschijnlijk niet voor het oprapen lagen. Een tweede bachelor op het cv was dan ook geen overbodige luxe en zodoende schreef hij zich in voor de bachelor Rechtsgeleerdheid aan de UvA. Daar zocht hij zijn heil in met name de meer verdiepende vakken, zoals Europees Recht en Europese Rechtsgeschiedenis. ‘‘Waar iets vandaan komt, die analyse daarachter, dat vind ik heel leuk.’’ De mastertrack Staats- en Bestuursrecht (Publiekrecht) was gezien het beschrijvende karakter ervan dan ook een makkelijke keuze, al vond Leeuwenberg dat de sprong naar de praktijk weleens gemaakt mocht worden. Hij oriënteerde zich in het begin van zijn loopbaan op veel werkgebieden, maar toen hij een AVG Privacy cursus volgde, viel het kwartje pas echt. ‘‘Privacy is creatief meedenken met een organisatie. Je kunt ervoor zorgen dat een organisatie echt een stap maakt in het verantwoord omgaan met persoonsgegevens.’’
Privacy? Eerst lunchen
Als Legal Consultant richt Leeuwenberg zich vooral op het implementeren van privacyregels op basis van de AVG. De AVG bevat veel open normen. Dit maakt het uitdagend om de wet in de praktijk toe te passen. De eerste stap van implementatie in een organisatie is het opstellen van een verwerkingsregister.
‘‘Vaak wordt de AVG onterecht als showstopper gezien. Dan ben ik alert en ga ik op zoek naar kern van het probleem. Je komt er dan achter dat de AVG wel degelijk ruimte biedt.’’
Daarin wordt onder andere bijgehouden welke persoonsgegevens de organisatie verwerkt en welk doel dit dient. Het duidelijk maken van het belang van deze wetgeving is niet altijd een makkelijke klus. ‘‘Ik zat eens met een nukkige manager aan tafel, die het blijkbaar allemaal zo onbelangrijk vond dat hij bedacht dat dit een goed moment was om aan zijn lunch te beginnen.’’ Leeuwenberg benadrukt zijn adviserende, niet-handhavende rol. ‘‘Vaak wordt de AVG onterecht als showstopper gezien. Dan ben ik alert en ga ik op zoek naar de kern van het probleem. Je komt er dan achter dat de AVG wel degelijk ruimte biedt.’’
Minder snel een ambulance in Amsterdam-Zuid
Considerati richt zich ook op Artificial Intelligence (AI). AI-toepassingen zijn systemen die data verzamelen en op basis daarvan eigen beslissingen kunnen maken. Een voorbeeld is Google die op een gegeven moment zelf een verkeersbord kan herkennen, als er maar genoeg bezoekers op de foto’s klikken waarop zij een verkeersbord zien. Considerati heeft meegeholpen aan de ontwikkeling van de AI impact assessment (AIIA). Bij een AIIA worden alle gevolgen van een AI-toepassing uitgekristalliseerd, waarbij naast juridische ook ethische overwegingen een grote rol spelen.
‘‘Dat betekent in de praktijk ook dat je als inwoner van Amsterdam-Zuid minder snel geholpen wordt. Moeten wij dat wel willen?’’
Een voorbeeld van zo’n assessment was een experiment waarbij data werd verzameld over wijken waar het vaakst een ambulance werd opgeroepen. Uit de analyse van de AI-toepassing bleek dat in sociaaleconomisch achtergestelde wijken meer ambulances ingezet moeten worden. ‘‘Dat betekent in de praktijk ook dat je als inwoner van Amsterdam-Zuid minder snel geholpen wordt. Moeten wij dat wel willen?’’ Met de ontwikkeling van de AIIA anticipeert Considerati op de toekomst, aangezien AI-wetgeving nog niet bestaat. ‘‘De kans is groot dat deze wetgeving er wel komt en dat is geen overbodige luxe.’’ Al verwacht hij wel dat dit, net zoals met de inwerkingtreding van de AVG, nog wel een tijd zal duren.
Zuidas, liever niet
Een carrière als Zuidas-advocaat is voor Leeuwenberg eigenlijk nooit een optie geweest. ‘‘Een advocaat gooit adviezen over de schutting. In de regel is hij niet betrokken bij de daadwerkelijke uitwerking van het advies bij de klant.’’ Hij vervolgt: ‘‘Als consultant sta je dichter op de werkvloer’’. Ook de ‘Zuidas-werktijden’ schuift Leeuwenberg liever van tafel. ‘‘Het wordt hier aangemoedigd om na zessen naar huis te gaan. Als de agenda daarom vraagt werk je natuurlijk wel langer door, maar overwerken is niet de regel.’’
Consultancy
Het werk van een Legal Consultant bestaat vooral uit het in de praktijk meedraaien met een organisatie. Leeuwenberg komt met veel verschillende organisaties in aanraking, waardoor hij het ook wel legaal jobhoppen noemt. Bij consultancy gaat het niet alleen om de juridische kant. Het is volgens Leeuwenberg ook een manier om nieuwe social skills aan te leren, omdat er samen met een organisatie op zoek wordt gegaan naar ook voor de niet-jurist begrijpelijke, praktische oplossingen. Bij Considerati ervaart hij weinig hiërarchie. ‘‘Een opdracht maken met de CEO, dat kan hier gewoon.’’ Bovendien gaf deze functie hem al snel veel verantwoordelijkheid en vrijheid. Leeuwenberg houdt zich bezig met vraagstukken van de toekomst. ‘‘Er zullen issues gaan komen waar wij nu nog geen weet van hebben.” De werkzaamheden van een Legal Consultant in Privacy en AI is er klaarblijkelijk een met een open einde.
Fotograaf: Ka Wing Falkena
