Annette van Riemsdijk wist tijdens de middelbare school één ding zeker: ze wilde advocaat worden. Het opkomen voor anderen en het ‘theatrale’ aspect van een redder die mensen voor de poorten van de hel wegsleept, waren voor haar de doorslag. Hierdoor ging zij dan ook Rechtsgeleerdheid in Amsterdam studeren. Vele jaren later is zij onder andere een pionier en wereldwijd gerenommeerd op het gebied van mediation. Ook heeft ze haar eigen familierecht- en mediationkantoor, is zij raadsheer-plaatsvervanger aan het gerechtshof ’s-Hertogenbosch en werkt ze aan haar promotie. Wij spraken haar over haar carrière en hoe zij mediation op de kaart heeft gezet.
Van harteloos naar hartstocht
Tijdens haar studie twijfelde van Riemsdijk welke kant ze op wilde gaan. Aan de ene kant was er het internationale recht, aan de andere het personen- en familierecht. Uiteindelijk koos ze voor het internationale recht en ging ze na haar studie in 1988 voor Pot Jonker Advocaten werken in Haarlem. Hier ging zij in het Europese recht aan de slag, met een focus op het kartelrecht. Na een paar jaar was ze daar klaar mee. Ze vond dat je voor cliënten altijd optrad als tweede belanghebbende bij een zaak. ‘’Een hoofd legal van een onderneming voelt niet echt in zijn hart wat een conflict met hem doet.’’ Ze raakte in deze periode dan ook erg geïnteresseerd in de psychologische aspecten van een conflict. Geïntrigeerd waarom de ene partij conflict kan ervaren, terwijl de ander dat niet heeft. In deze tijd was het nog erg ongebruikelijk om je hiermee bezig te houden. Ze vertelt dat het destijds als volgt ging: ‘’Als cliënten huilden, dan bood je ze een tissue en een kopje koffie aan.’’ Het was voor haar uiteindelijk de kans op persoonlijker werk, waar ze ook met psychologie aan de gang kon, die haar deden wegtrekken.
‘’Als je een beetje een A1 personen- en familierechtadvocaat was, kon je niet zonder mediation.’’
Na Pot Jonker ging ze in 1992 voor CMS werken. Van Riemsdijk mocht hier de sectie personen- en familierecht vormgeven. Hier werkte zij ruim tien jaar. In deze periode verdwenen de secties personen- en familierecht langzamerhand bij vele grote kantoren, zoals bij NautaDutilh, Stibbe en Boekel. De redenen voor deze ontwikkeling zijn volgens haar als volgt: ‘’Cliënten waren vaak erg emotioneel, konden de hoge kosten niet altijd betalen en er viel voor veel advocaten weinig eer te behalen met scheidingszaken.’’
Door het afstoten van deze secties, ontstonden er veel personen- en familierecht kantoren. Deze zijn nooit zo groot als de oude kantoren geworden, waardoor deze kant van het recht veel ‘niche-kantoren’ kent. Van Riemsdijk begon door deze ontwikkeling dan ook voor zichzelf.
See you later, not-mediator
Na haar carrière bij eerdergenoemden, begon ze samen met oud-docenten en collega’s een eigen praktijk. Ze kon zich hier naast echtscheidingen en nalatenschap vol richten op mediation. Voornamelijk in het personen- en familierecht. ‘’Als je een beetje een A1 personen- en familierechtadvocaat was, kon je niet zonder mediation.’’ Ze vertelt dat advocaten vaak tegen cliënten zeggen dat een rechtsstrijd de beste manier is om hun problemen op te lossen. Maar dit is vaak niet de manier. Het is duur, het kost veel tijd, voor de meeste mensen is de uitkomst een grote tombola en, zeker in het personen- en familierecht, de relatie tussen de partijen verslechtert vaak enorm. Dan is mediation bij uitstek de oplossing, vandaar ook het synoniem conflict resolution. Ze stelt: ‘’Een rechter staat boven partijen, een advocaat naast partijen en een mediator staat tussen partijen.’’ Met mediation heeft ze op deze manier grote successen geboekt.
‘’Er zijn heel veel kinderen die even met de rechter willen praten.’’
Mediation was nog niet zo groot en daar speelde van Riemsdijk op in. Ze richtte met anderen het Nederlands Mediation Instituut (nu Mediators Federatie Nederland), het International Mediation Institute (IMI) en Mediators Beyond Borders (MBB) op. Hier kwam haar internationale achtergrond van de rechtenstudie goed van pas. Met deze organisaties trad ze als mediator over de hele wereld op bij verschillende grote zaken. Zo was ze onder meer actief bij vredesonderhandelingen in Afrika en bij conflicten die ontstonden door natuurrampen in verschillende landen over de wereld.
Stap voor stap de wereld beter maken
Op dit moment is zij naast advocaat en mediator ook kinderrechterplaatsvervanger in Arnhem en raadsheerplaatsvervanger in Den Bosch. Kinderrechter is een passie, omdat ze tijdens haar carrière als echtscheidingsadvocaat veel kinderen heeft gezien die in de knel zitten.‘’Er zijn heel veel kinderen die even met de rechter willen praten.’’ Vooral ruziënde ouders doen naar haar eigen woorden: “Enorm veel slechts voor de psyche van een kind.’’ Bij haar rechterlijke functies stemt de onhandigheid van advocaten en daardoor onwetendheid van de partijen haar nog weleens verdrietig: ‘’Als die rechtzoekenden bij mijn praktijk waren langsgekomen hadden ze hier niet gestaan.’’ Dit is dan ook een motivatie om veel onderwijs te geven in haar eigen vak en bezig te zijn hierop te promoveren, ter bevordering van de kwaliteit en deskundigheid van andere advocaten.
‘’Ben je een kapitalist of een idealist? Zoek jouw type advocaat.’’
Tot slot zegt van Riemsdijk dat je als student goed moet nadenken over wat voor advocaat je wilt zijn. Ze geeft mee dat werken bij een kantoor, groot of klein, altijd goed is. ‘’Als je advocaat wil worden, is het een zegen als je goed thuis bent in het procesrecht in de meest brede zin van het woord. Vergeet echter je soft skills niet.’’ Menselijke vaardigheden vindt ze zeer belangrijk. Later kun je jezelf altijd nog omscholen naar een andere tak van het recht, maar ze vindt dat je goed moet nadenken over waarom je dingen wil. Wat voor advocaat wil je zijn? Ben je iemand die zijn zakken wil vullen of iemand die de barricades opgaat voor misstanden in de maatschappij? Kortom: ‘’Ben je een kapitalist of een idealist? Zoek jouw type advocaat.’’
