Van de meer dan 16.000 medewerkers van het Erasmus Medisch Centrum (MC), werken er dertig op de afdeling juridische zaken. Cynthia Verhagen is er inmiddels vijftien jaar jurist en behandelt onder meer letselschadeclaims die binnenkomen bij het ziekenhuis. Zij vertelt over haar loopbaan, de diversiteit van werkzaamheden op de afdeling en de uitdagingen rondom de coronacrisis.
HR Baby Kelly
Na het afstuderen van Verhagen in 1992 werkte zij eerst tijdelijk bij de gemeente. Ze hield zich bezig met het sommeren van onderhoudsplichtige vaders om een bijdrage te leveren aan de bijstand die de gemeente aan hun ex-partner en de kinderen betaalde. “Dat was ik na een jaar goed zat.” Daarna is zij bij verzekeraar Nationale Nederlanden gaan werken, waar zij kennismaakte met het letselschadevak. “Ik begon met de arbeidsongevallen en huis-, tuin- en keukenongelukken, zoals iemand die uitglijdt over een blaadje sla in de supermarkt.” Verhagen merkte daar dat ze de medische fout steeds interessanter begon te vinden. Ze heeft zich dan ook hier in gespecialiseerd.
“Inmiddels is dit redelijk ingeburgerd, maar dat was destijds een hele heftige stelling.”
Het is logisch dat de medische fout de aandacht van Verhagen heeft gegrepen. Eén van haar eerste medische zaken bij Nationale Nederlanden is namelijk uitgegroeid tot één van de belangrijkste arresten op het gebied van letselschade. Juristen kennen deze uitspraak als het wrongful life-arrest of als HR Baby Kelly. “Terugkijkend weet je wat dit voor de letselschadepraktijk en juristen heeft betekend. Maar dat je tot aan de Hoge Raad gaat procederen en het uiteindelijk dé Baby Kelly-uitspraak wordt, realiseer je je in 1995 natuurlijk nog niet.” In de zaak werd het Leids Universitair Medisch Centrum aansprakelijk gesteld voor het niet aanbieden van een vruchtwateronderzoek toen de moeder zwanger was van Kelly. De ouders hadden aangegeven geen gehandicapt kind te willen. Als aangetoond was dat Kelly gehandicapt zou zijn, stelden haar ouders dat zij hadden gekozen voor een abortus. Kelly zou dan dus nooit geboren zijn. “Inmiddels is dit redelijk ingeburgerd, maar dat was destijds een hele heftige stelling.”
De kern van de discussie, waarover uiteindelijk is geprocedeerd tot aan de Hoge Raad, ging over de vraag welke schade nu voor rekening van het ziekenhuis zou komen. “Wij voerden onder andere als verweer dat als aansprakelijkheid zou komen vast te staan, alleen de extra kosten die samenhingen met de handicaps van Kelly voor vergoeding in aanmerking zouden komen omdat de ouders op zichzelf de geboorte van een kind wensten” De Hoge Raad ging echter niet mee in dit verweer en bepaalde dat alle kosten die werden gemaakt voor opvoeding en verzorging van Kelly en ter bestrijding van de gevolgen van haar handicaps, in hun geheel voor vergoeding in aanmerking kwamen. “Ik was niet meer betrokken bij het vaststellen van de omvang van de schadevergoeding. Maar dat is sowieso een flink bedrag geworden.”
Binnenboord
Na Nationale Nederlanden maakte Verhagen de overstap naar Centramed om vervolgens te landen bij het Erasmus MC. Vanwege haar werk bij verzekeraars had Verhagen contact met de juristen van de zorginstellingen. “Op een gegeven moment dacht ik, ik wil eigenlijk gewoon die jurist in het ziekenhuis zijn.” Na een stage naast haar reguliere baan trad Verhagen in vaste dienst bij het Erasmus MC. “Als jurist die zich bezighoudt met het gezondheidsrecht is dit gewoon de mooiste plek om te werken.” De afdeling juridische zaken is in een dergelijk groot ziekenhuis onderverdeeld in verschillende teams. Zo is er bijvoorbeeld een team dat zich richt op privacy en een team dat zich volledig focust op onderzoekscontracten.“In de loop der jaren hebben we ons op veel vakgebieden ontwikkeld en die kennis eigen gemaakt. “Dat is denk ik ook wat onze afdeling zo mooi maakt.” Verder heeft het Erasmus MC een advocaat in dienst die kan procederen bij de rechtbank en optreedt in tuchtzaken tegen zorgverleners. De afdeling kan dus veel werk binnenboord houden. Desondanks wordt ook met een aantal vaste advocatenkantoren gewerkt. “Voor civiele procedures schakelen we meestal een advocaat in en soms wordt extern advies gevraagd op een specifiek vakgebied.
Afkloppen
De afdeling stond tijdens de coronacrisis alles behalve stil. Om te beginnen waren hoofdrolspelers uit deze tijd, zoals Diederik Gommers, Ernst Kuipers en Marion Koopmans, (destijds) allemaal werkzaam in het Erasmus MC. Zij waren in die tijd vaak het mikpunt van tegenstanders van het coronabeleid. De afdeling voorzag hen van juridisch advies. “We merken sowieso dat er momenteel meer agressie is tegen zorgverleners. Waar eindigt op zulke momenten de vrijheid van meningsuiting en beginnen smaad en laster?”
“Wij waren als juristen bezig met de vraag: hoe bepaal je wie voorrang krijgt op zo’n bed?”
Ook was de afdeling betrokken bij het opstellen van het draaiboek voor een situatie die zich gelukkig nooit heeft voltrokken: Code Zwart. Dit betrof het scenario dat alle bedden op de ic vol zouden raken. “Wij waren als juristen bezig met de vraag: hoe bepaal je wie voorrang krijgt op zo’n bed?” Daarnaast werden er veel discussies gevoerd over het stopzetten van een behandeling op de ic. “Op het moment dat je als ziekenhuis een kort geding aan je broek krijgt omdat de familie het niet eens is met het staken van de behandeling, ontstaan pijnlijke discussies. Een lichtpuntje betreft nog wel de corona gerelateerde letselschadeclaims. Verhagen had verwacht dat er meer vorderingen zouden binnenkomen over uitgestelde zorg of gemiste diagnoses. “Ik klop hem af, maar voorlopig lijkt het mee te vallen.”
