De gevleugelde woorden ‘je moet schieten, anders kun je niet winnen’ van voetbalgod Johan Cruyff gaan in het merkwaardige seizoen van 2019/2020 niet op. Om te winnen, stap je naar de rechter, meenden een aantal clubs uit de Eredivisie en en de Eerste Divisie. Als gevolg van de maatregelen die door de overheid getroffen zijn om het coronavirus in bedwang te houden, is er aan elk sportseizoen een einde gekomen. Zo ook aan het betaalde voetbal. Het grote verschil met andere takken van sport is dat de belangen hier groot zijn: de kans om mee te doen aan Europees voetbal levert miljoenen op en promoveren naar de Eredivisie geeft een economische boost. En waar geld te halen valt, worden advocaten opgesteld.
Het besluit des duivels
De overheid besloot eerder dat het spelen van wedstrijden, zowel professioneel als amateuristisch, tot 1 september 2020 verboden is. Een orgaan van de KNVB, het ‘bestuur betaald voetbal’, heeft de beslissende bevoegdheid om in uitzonderlijke gevallen de uitkomst van de competities zelfstandig te bepalen, met alle gevolgen van dien. Zij besloten dat de competitie niet hervat wordt en er geen kampioen komt. Daarnaast vindt er geen promotie of degradatie plaats, maar worden de tickets naar het Europese voetbal verdeeld op basis van de stand na de laatst gespeelde wedstrijd.
Miljoenen mislopen
Dit besluit schoot verschillende clubs in het verkeerde keelgat. Er zijn twee ‘kampen’ te onderscheiden: aan de ene kant de Eredivisie grootmachten AZ Alkmaar en FC Utrecht, die hun droom om Europees voetbal te spelen bemoeilijkt zien worden. De nummer één van de Eredivisie (Ajax Amsterdam) wordt direct geplaatst in de hoogste competitie in Europa, de Champions League. Daar speel je niet alleen leuke wedstrijden, maar krijg je als club ook nog eens miljoenen euro’s aan startgeld. Om van de tv-rechten nog maar niet te spreken. Logisch dat de Alkmaarders het seizoen liever hadden afgemaakt, nu Ajax slechts op doelsaldo voorstaat en AZ onderling juist twee keer gewonnen heeft van de Amsterdammers.
Daar zat volgens AZ dan ook precies het onrecht: zij meenden de sterkere ploeg te zijn. Hoewel juridische stappen zijn aangekondigd, is het tot nu toe nog rustig in de rechtbank Alkmaar. De ‘voetbaladvocaat’ van Nederland, Christian Visser, acht de zaak ook kansloos, aangezien doelsaldo tot nu toe altijd de doorslaggevende factor is geweest. FC Utrecht komt op de ranglijst zelf niet in aanmerking voor een ticket naar de kwalificaties van de tweede Europese competitie, de Europa League. Toch stonden de Utrechters in de Bekerfinale tegen Feyenoord Rotterdam. De winnaar van de Beker krijgt weer toegang tot de groepsfase van de Europa League. De bekerfinale is echter nooit gespeeld, maar het ticket is naar Feyenoord gegaan, die weer hoger op de ranglijst van de Eredivisie stond. Snapt u het nog? FC Utrecht in ieder geval niet, en ook in de reglementen van de KNVB is deze verdeling niet analoog terug te vinden. Een rechtszaak is er echter nog niet geweest.
Getackeld door het kort geding
Het andere kamp zijn de Eerste Divisie clubs Cambuur en de Graafschap, die hun promotie naar de Eredivisie in rook zien opgaan. Deze clubs hebben hun onderlinge strijdbijl tijdelijk begraven en hebben hun krachten gebundeld om de KNVB wel naar het gerecht te slepen. In een kort geding bij de rechtbank Utrecht is echter definitief korte metten gemaakt met hun droom op de landstitel 2022: de KNVB werd in het gelijk gesteld. Cambuur & co speelden het via de civiele weg: was het besluit in strijd met de eigen reglementen en statuten van de KNVB ex. art. 2:15 lid 1 onder a BW? Of was er zelfs sprake van kartelvorming, verboden onder de Mededingingswet? Of op zijn minst in strijd met de redelijkheid en billijkheid? De rechter moest er niets van weten. Naast de inkomsten die de clubs de afgelopen weken uit televisierechten en wedstrijdtickets hebben gemist, kregen ze ook nog eens de proceskosten als trap na.
