In september 2020 werd een Haarlemse man aangehouden die in overtreding was van de Haarlemse APV. Hierin staat dat het dragen van kleding van een door de rechter verboden organisatie in het openbaar niet toegestaan is. Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad echter dat gemeenten dit niet kunnen opleggen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maakte bekend dat twee derde van de gemeenten dit verbod in de APV heeft staan, en dus zal moeten schrappen.
De man die in september werd aangehouden draagt een gilet met hierop het logo van de motorclub Hells Angels. De politie nam zijn gilet in beslag op basis van artikel 2:50a.1 APV Haarlem. Het zogeheten colorverbod luidt dat het niet is toegestaan om zichtbare uitingen van verboden organisaties te dragen. Dit in het kader van de openbare orde en veiligheid. De man diende een klaagschrift in bij de rechtbank dat strekt tot opheffing van het beslag op het gilet en een teruggave ervan. De rechtbank verklaarde het klaagschrift ongegrond, waarna hij naar de Hoge Raad stapte. De Hoge Raad oordeelde dat de beschikking van de rechtbank niet in stand kan blijven, omdat de gemeente niet de bevoegdheid heeft het recht op vrijheid van meningsuiting te beperken. De gemeentelijke regeling kan er volgens de Hoge Raad niet voor zorgen dat van een uitingsmiddel (clubcolors) geen gebruik meer mag worden gemaakt. De beschikking werd vernietigd en terug verwezen naar de rechtbank Noord-Holland om opnieuw te worden behandeld en beoordeeld.
Voorwaardelijk voor heuptasje
Joep Koornstra, universitair docent staats- en bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet onderzoek naar het verbieden van organisaties. Volgens hem had een dergelijk verbod nooit gemogen. Hoe mensen zich kleden valt onder de vrijheid van meningsuiting, wat een grondrecht is. Het is niet toegestaan om als gemeente, een lagere overheid, inbreuk te maken op dit recht.
Dat deze regel geschrapt dient te worden betekent niet dat mensen over straat kunnen met kleding van een verboden organisatie. In het Wetboek van Strafrecht wordt een andere manier beschreven waarmee het colorverbod van kracht blijft. In artikel 140 Sr staat dat organisaties die onherroepelijk verboden zijn, niet voortgezet mogen worden. Een organisatie wordt alleen als onherroepelijk verboden gezien als de Hoge Raad hier een uitspraak over heeft gedaan. Er zijn op dit moment in Nederland twee motorclubs die hieronder vallen, Satudarah en Bandidos. Hieronder valt ook het dragen van kleding met logo’s van die clubs, oordeelde de rechtbank in Maastricht in november 2021. De man die destijds veroordeeld werd kreeg een voorwaardelijke celstraf van anderhalve maand voor het dragen van een T-shirt, petje en heuptas met de logo’s van Bandidos.
Kleren maken de man
Twee andere bekende clubs, Hells Angels en No Surrender, vallen niet onder de onherroepelijk verboden organisaties. Zolang zij slechts verboden zijn is het dragen van kleding van deze motorclubs wel in het openbaar toegestaan. De VNG wijzigt de model-APV, waarin het colorverbod staat en roept alle gemeenten op het verbod uit hun APV te verwijderen. De man uit Haarlem krijgt zijn Hells Angels jasje terug en zal er weer trots mee rond kunnen lopen.
