Dr. Luke Evans, Member of Parliament in de British Conservative Party, maakte eerder deze maand bekend een wetsvoorstel in te willen dienen waarbij adverteerders, omroepen en uitgevers verplicht worden een waarschuwingsbericht op digitaal bewerkte beelden weer te geven. De grootste beweegreden achter de wet is de invloed van gefotoshopte afbeeldingen op de mentale gezondheid. De kennis over wanneer een foto digitaal bewerkt is zou volgens Evans een positief effect kunnen hebben op het aanzienlijk grote deel van de maatschappij dat hierdoor negatief beïnvloed wordt. Juridisch gezien is het opleggen van deze verplichting echter makkelijker gezegd dan gedaan.
Mentale gezondheid
Dr. Luke Evans is naast zijn rol als politicus in het Britse parlement tevens gekwalificeerd huisarts. Hier heeft hij naar eigen zeggen veel te maken gehad met patiënten die lijden onder een te laag zelfbeeld en eigenwaarde, denk hierbij aan eetstoornissen of depressiviteit. Als politicus zet hij zich nu in voor de consequenties van het online tijdperk die hij zelf onder ogen heeft gezien.
Er is al langer onderzoek naar de effecten van het gebruik van sociale media op de mentale gezondheid. Vooral jongeren blijken een kwetsbare categorie. De gemiddelde tiener ziet ongeveer 19988 berichten door de media per jaar, waarvan één op de 3.8 berichten een schoonheidsideaal bevat. Uit onderzoek van the Florida House Experience, een gezondheidsinstituut, bleek dat zowel mannen als vrouwen zichzelf vergelijken met wat zij in de media zien. Van de deelnemers vergeleek 87% van de vrouwen en 65% van de mannen zichzelf met online afbeeldingen, meer dan de helft daarvan deed dat op een negatieve manier. Daarnaast is ongeveer 68% van alle foto’s online bewerkt. Al deze gegevens bij elkaar resulteren in het belang van openheid en eerlijkheid in de media.
Vergelijkbare wetgeving
Hoewel deze wet in het Verenigd Koninkrijk de eerste in zijn soort is, zijn er andere landen die al beschikken over vergelijkbare wetgeving met dezelfde achterliggende motivatie. Zo is het in Frankrijk sinds september 2017 al verplicht dat ieder commercieel beeld van een model wiens lichaam digitaal is veranderd, gelabeld wordt met ‘photographie retouchee’. Het schenden van dit voorschrift wordt bestraft met een boete van €37.500, of 30% van de opbrengsten van de advertentie. Daarnaast moeten Franse modellen een medisch certificaat kunnen tonen waaruit blijkt dat hun BMI (Body Mass Index) hoog genoeg is om gezond te zijn. Ook Israël beschikt over regelgeving wat betreft het fotoshoppen van afbeeldingen voor reclamedoeleinden. De Photoshop Act uit 2013 verplicht adverteerders om erop te wijzen wanneer een foto geretoucheerd is, alsmede het verbod op het gebruiken van modellen met een BMI lager dan 18.5, de universele ondergrens voor een gezond gewicht.
Belangenafweging
Instagram zelf waagde ook al eerder een poging om het verspreiden van fake news en misleidende foto’s tegen te gaan. Het ‘Independent Fact-Checkers’ systeem zou dit soort foto’s eruit moeten filteren en markeren als ‘false information’. Dit systeem bleek al snel niet geheel vlekkeloos. Zo werd er een foto gemarkeerd van een landschap, bewerkt met felle en onnatuurlijke kleuren, afkomstig van een kunstenaar die zijn werk online publiceerde. Hij ondervond hiervan aanzienlijk nadeel aangezien de foto niet meer zichtbaar werd voor zijn volgers.
Zo zien we dat het respecteren van digitale kunstvormen het belang is wat aan de andere kant van dit probleem staat. De vraag is echter of het wegpoetsen van imperfecties kan worden beschouwd als een uiting van creativiteit. Wanneer moet een afbeelding als ‘misleidend’ worden gecategoriseerd? En wanneer moet men maar zijn common sense gebruiken, zoals bij een landschap dat overduidelijk niet overeenkomt met de realiteit? Het wetsvoorstel van Dr. Luke Evans zou nog wel eens in de problemen kunnen komen met strijdige belangen, zoals vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.
Tijd zal leren of het belang van mentale gezondheid zwaar genoeg weegt om een deel van de digitale vrijheid in te perken. Vooral nu tijdens de coronacrisis, waarbij het gevoel van eenzaamheid en toenemend social media gebruik hand in hand gaan, kan een maatregel als deze nog wel eens van fundamenteel belang zijn. Het wetsvoorstel van Dr. Luke Evans is een oproep voor meer eerlijkheid in de mediawereld. Het besluit heeft mogelijk nog een lange weg te gaan voor het influencers en adverteerders kan verplichten open kaart te spelen met hun volgers. Tot die tijd zal je nog even eigen rechter moeten spelen in het beoordelen van een bewerkte foto.
