Het grootste medische schandaal in de recente geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk: het bloedschandaal. Van 1970 tot 1991 is aan meer dan 30.000 patiënten geïnfecteerd bloed toegediend in ziekenhuizen. Het bloed dat werd toegediend aan patiënten was geïnfecteerd met de dodelijke virussen hiv of hepatitis C. Veel van deze patiënten hadden hemofilie, een ziekte waardoor het bloed niet goed stolt. Nadat het schandaal jarenlang onder het tapijt is geveegd, is er nu eindelijk meer duidelijkheid. Een onafhankelijke commissie heeft de afgelopen zes jaar onderzocht wat de rol was van ziekenhuizen, overheid, bedrijven en politici. Wie zijn aansprakelijk voor de dood en de geleden schade van de slachtoffers van het bloedschandaal?
Het gegeven paard
Ruim twintig jaar lang zijn in de Engelse ziekenhuizen meer dan 30.000 mensen besmet geraakt met de virussen hiv en hepatitis C. Sommige slachtoffers raakten zelfs besmet met beide. Het bloed dat werd toegediend aan de patiënten in het ziekenhuis kwam van betaalde donoren in de Verenigde Staten. Voor velen was bloeddonatie in dit systeem een fijne bron van neveninkomsten. Dit gold ook – en misschien wel juist – voor risicogroepen zoals drugsverslaafden, gevangenen en sekswerkers. Het bloed werd echter niet goed op virussen getest. De voornaamste reden dat het bloed vanuit de Verenigde Staten werd geïmporteerd, was dat het goedkoper bleek dan het bloed van Engelse donoren. Het gedoneerde bloed werd gebruikt als middel voor hemofiliepatiënten om bloedstolling tegen te gaan. Pas jaren na de introductie van het geïmporteerde bloed is de National Health Service (NHS) begonnen met het testen ervan.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee
Hoewel de Britse overheid vanaf 1982 van meerdere partijen meldingen van misstanden ontving, hebben zij de behandelingen met het geïnfecteerde bloed door laten gaan. Een van de melders was de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die de Britse overheid destijds had gewaarschuwd voor de risico’s die de hemofiliepatiënten liepen. De organisatie meende toen al dat patiënten geïnformeerd moesten worden over de gevaren. Ondanks de waarschuwingen heeft de Britse overheid hier geen gehoor aan gegeven. Erkenning voor de slachtoffers is vanuit de overheid überhaupt jarenlang niet gegeven. De NHS en de overheid meenden zelfs tot voor kort dat de patiënten ‘de best mogelijke behandeling’ zouden hebben gekregen. Volgens de voorzitter van de onafhankelijke onderzoekscommissie, Brian Langstaff, heeft de regering er juist al die jaren alles aan gedaan om gezichtsverlies te voorkomen. Daarnaast heeft Langstaff gesteld dat de ramp zeker geen ongeluk was. Hij houdt artsen, regeringen en bloeddiensten verantwoordelijk. Volgens het rapport had de ramp voorkomen kunnen worden.
Kleine kinderen, grote zorgen
Het aantal dodelijke slachtoffers is inmiddels opgelopen tot drieduizend mensen. Tot op de dag van vandaag sterven er nog steeds mensen. Omdat hiv-infecties onopgemerkt bleven, raakten hele gezinnen geïnfecteerd. Veel kinderen werden slachtoffer. Een schrijnend voorbeeld is Lee Turton. Deze jongen kreeg aids door het hiv-geïnfecteerde bloed dat hem werd toegediend in het ziekenhuis. Toen Lee’s arts de school over de besmetting inlichtte, leidde dit tot sociale uitsluiting. Veel ouders wilden niet dat hun kind met de dodelijk zieke Lee in de klas zou zitten en leraren weigerden de jongen les te geven. De verstoten jongen overleed op negenjarige leeftijd aan de gevolgen van aids. Ook Nederland kent 150 slachtoffers in het bloedschandaal. Zij hebben al in 1996 excuses en een schadevergoeding ontvangen.
Pleister op een bloedende wond
De Britse slachtoffers hebben pas in mei 2024 excuses gekregen van de Britse regering. Daarbij hebben ze de belofte gekregen nog dit jaar gecompenseerd te worden voor de geleden schade. Er zal een instantie worden opgericht die deze schadevergoeding gaat uitkeren voor de slachtoffers. De hoogte van het bedrag dient nader bepaald te worden, maar de BBC verwacht dat de schade voor patiënten met hiv kan oplopen tot twee miljoen pond. Slachtoffers van het bloedschandaal hopen dat er meer aandacht komt voor deze doofpotaffaire. Ook zijn er nabestaanden die de verantwoordelijke artsen en politici graag bij de rechter zouden zien. Of er daadwerkelijk verantwoordelijken voor de strafrechter gaan verschijnen zal moeten blijken.
