Afgelopen maand was het moment dan echt daar: banken maakten bekend dat de negatieve rente er aan komt. Banken moeten de winstmarges op peil houden en vermogenden moeten hun geld niet op een spaarrekening laten staan, maar uitgeven om zo de economie te stimuleren. Voor goede doelen en hulporganisaties is dit vaak geen optie. Zij moeten immers grote bedragen beschikbaar kunnen stellen in het geval van bijvoorbeeld een ramp. Deze organisaties worden door de maatregel hard geraakt, want de negatieve rente zal er voor zorgen dat het ingezamelde geld in het doucheputje van de bank verdwijnt.
Van één naar vijf spaarrekeningen
Al langere tijd kennen we een extreem lage rente, maar sinds dit jaar gaat de bank bij de vermogende spaarder een negatieve rente in rekening brengen. De grens hiervoor verschilt per Nederlandse bank. Zo ligt de grens bij de ING op 1 miljoen euro en bij ABN AMRO en Van Lanschot op 2,5 miljoen euro. Over dat spaargeld zal 0,5% aan negatieve rente betaald moeten worden. Tot een bepaald bedrag aan vermogen is het dus wel zinvol om vermogen over verschillende banken te spreiden en zo het maximum te omzeilen, maar bij serieuzere bedragen wordt dat moeilijk. De algemene rente voor spaarrekeningen ligt bij de meeste banken nu al rond de 0%. Minister Hoekstra gaf vorig jaar december al aan dat negatieve rente voor gewone spaarders (onder de 100.000 euro) zeer ongewenst is, maar er vooralsnog geen verbod op komt.
Het beleid van de ECB
De Europese Centrale Bank (ECB) wil met de lage rente al langere tijd bereiken dat er niet gespaard, maar uitgegeven wordt. Op die manier wordt de economie gestimuleerd. Tot voor kort ondervonden enkel de banken hier een nadeel van: zij maken verlies op het spaargeld van klanten. De banken betalen namelijk al langer een negatieve rente over overtollige kasgelden, die zij verplicht bij de ECB moeten stallen. Die rente werd vorig jaar verhoogd naar 0,5%. De invoering van de negatieve rente bij particulieren moet ervoor gaan zorgen dat de banken hun winstmarges toch op peil kunnen houden en particulieren een extra impuls krijgen om hun geld niet op de spaarrekeningen te laten staan.
30 miljoen voor noodhulp
Organisaties zoals het Rode Kruis of de Kwf Kankerbestrijding bezitten veel vermogen. Maar ook een Giro555 inzamelingsactie van 30 miljoen voor noodhulp zal straks de negatieve rente hierover moeten afstaan aan de bank. De bank ondervindt dus nadeel, maar de goede doelen binnenkort zelf ook. Zij hebben, in tegenstelling tot andere vermogenden, geen mogelijkheid om dit bijvoorbeeld te beleggen, aangezien het any time beschikbaar moet kunnen zijn. Daarnaast valt het moeilijk te verantwoorden wanneer gedoneerd geld voor een maatschappelijk doel door beleggingen op de beurs verloren gaat.
Uitzonderingspositie
De vraag of er een uitzondering zal worden gemaakt voor goede doelen, lijkt ontkennend te moeten worden beantwoord. Alleen de Rabobank geeft aan na te willen denken over een soepeler beleid. Toch lijkt het krom dat organisaties die zich inzetten om geld op te halen voor een maatschappelijk doel, hier een groot deel van zullen moeten gaan inleveren. Het gebeurt vaker dat organisaties van regels uitgezonderd worden omwille van de maatschappelijke functies die ze vervullen. Zo kennen we in Nederland al een gunstiger fiscaal beleid voor zogeheten Algemeen Nut Beogende Instellingen. Of een soortgelijke uitzonderingspositie ook weggelegd is voor de goede doelen wat betreft de negatieve rente, zal de toekomst uit moeten wijzen.
