Op 30 mei 2024 onderschepte de Nederlandse douane een lading jurken die voorzien waren van een label waarop als kleuraanduiding het woord ‘Champagne’ stond vermeld. De douaniers hebben toen meteen het Comité Interprofessionnel du vin de Champagne (CIVC) ingelicht. Deze organisatie komt op voor wijnboeren in de Franse Champagnestreek. Het doel van de organisatie is het misbruik van de in de EU beschermde naam ‘Champagne’ tegen te gaan. Het CIVC zag de jurken als een inbreuk op deze beschermde naam en daagde de importeur van de jurken voor de rechtbank. Deze velde op 9 september 2024 haar vonnis.
Beschermde oorsprongsbenaming
In het onderhavige geschil tussen het CIVC en kledingimporteur Ferminadaza stond het gebruik van ‘Champagne’ als kleuraanduiding voor een jurk centraal. De vraag was of dit gebruik wel of niet misbruik maakt van de Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) van de wijnstreek. Deze BOB vindt haar wettelijke basis voornamelijk in EU Verordening 2024/1143, alhoewel het BOB al langer bestaat. Het was dan ook deze wetgeving die de rechtbank Den Haag in overweging nam. Artikel 26 van de Verordening beschermt verschillende geregistreerde geografische aanduidingen, zoals Champagne maar bijvoorbeeld ook Gouda. Deze bescherming is tegen commercieel gebruik dat de reputatie van de beschermde naam ‘uitbuit, afzwakt, verwatert, of schaadt.’ Naast het beschermen van producenten van BOB-producten voorkomt de EU hiermee ook dat consumenten worden misleid met betrekking tot de kwaliteit van hun aankopen.
Dat de bescherming van de BOB ‘Champagne’ serieus genomen wordt, is af te leiden uit verschillende rechtszaken die het CIVC in het verleden heeft aangespannen. In 2010 slaagde de organisatie er bijvoorbeeld in om een ‘Champagne shampoo’ van Andrélon uit de schappen te laten halen. Een andere zaak, die begon in de rechtbank van Barcelona, bereikte zelfs het Europees Hof. Destijds betrof het een geschil tussen het CIVC en een Spaanse tapasbar met de naam ‘Champanillo’. Het Europees Hof oordeelde dat de BOB niet alleen op producten maar ook op diensten betrekking kan hebben, zelfs als die diensten niet verwant zijn aan het beschermde product. Hoewel de wetgeving waar de rechtszaken Andrélon en Champanillo op rustten inmiddels aangepast is, vertoont deze wel gelijkenissen met de huidige EU-verordening omtrent het BOB.
Champagne gekleurde jurken
In de huidige casus van de ‘Champagne jurken’ moest de rechtbank Den Haag afwegen of het gebruik van het woord ‘Champagne’ als kleuraanduiding voor een jurk inbreuk maakt op de BOB. De rechter deed dit onder andere door te kijken naar de definitie van het woord ‘Champagne’ in zowel de Nederlandse als de Franse taal. Na het raadplegen van de Dikke van Dale en de Larousse werd duidelijk dat ‘Champagne’ een kleurbenaming kan zijn. Dit argument werd versterkt door artikelen uit het Algemeen Handelsblad, daterend uit het begin van de vorige eeuw, waarin jurken en handschoenen in Champagnekleur worden beschreven. Het CIVC probeerde hier nog tegenin te brengen dat er niet zoiets bestaat als dé ‘Champagnekleur’, omdat wijnen uit die streek in meerdere tinten voorkomen. Ook staat de kleur ‘Champagne’ niet in de registers van Pantone, de organisatie die kleuren codificeert.
Ontkurking
In haar vonnis van 9 september 2024 redeneerde de rechtbank dat ‘Champagne’ in het gewone spraakgebruik als kleurbenaming wordt gebruikt. Daarom zouden consumenten niet de associatie leggen tussen de jurken en de wijnstreek. Het maakte volgens de rechter niet uit dat er nog altijd een verband bestaat tussen de kleur en de wijn. De jurken zouden niet leiden tot uitbuiting, afzwakking, of verwatering van de reputatie van de wijnen die worden geproduceerd in de Franse Champagnestreek. Artikel 26 van de EU-verordening was dus niet overtreden en er was daarom geen reden om de import van de ‘Champagne jurken’ te verbieden. Zo komt ‘Champagne’ naast ‘Bordeaux’ in het rijtje van BOB’s die tevens een kleur zijn. Op die manier kan men, net zoals bijvoorbeeld in een Bordeaux trui, met een gerust hart flaneren in een Champagne gekleurde jurk.
