Wijk aan Zee is al jaren de dupe van de uitstoot van Tata Steel. Minuscule zwarte stofjes die onder andere lood, mangaan, vanadium en PAK’s bevatten bereiken het dorp als de wind verkeerd staat. Harsco, die op het terrein van de hoogovens restproducten verwerkt en verantwoordelijk is voor grafietregens wordt ook aangeklaagd. Toch zijn niet alleen de bedrijven, maar is ook de overheid schuldig aan de vervuiling. De afgelopen jaren wordt er steeds meer aandacht aan besteed, maar nu de sneeuwval die in januari viel zwart kleurt, is de maat voor veel bewoners van Wijk aan Zee vol. Tata Steel wordt vervolgd op grond van artikel 173a van het Wetboek van Strafrecht.
Een veilige plek om te spelen
Artikel 173a van het Wetboek van Strafrecht houdt in dat bedrijven die opzettelijk en wederrechtelijk een stof op of in de bodem, lucht of in het oppervlaktewater brengen, strafbaar zijn. Tata Steel wordt verantwoordelijk gehouden voor het structureel overtreden van deze regels. Slakverwerker Harsco veroorzaakt daarnaast stofexplosies waardoor de omgeving onder een dun laagje stof en grafiet bedekt wordt. Zo moeten kinderen eerst de glijbaan schoonvegen voordat zij veilig in de speeltuin kunnen spelen. Ondanks dat het bedrijf er inmiddels voor zorgt dat speeltuinen worden schoongemaakt, is de oorzaak van het probleem nog niet aangepakt. Er zijn al verschillende maatregelen genomen tegen de grafietregens. Toch blijkt uit onderzoek van het RIVM dat de hoeveelheid kankerverwekkende stoffen in Wijk aan Zee enorm zijn toegenomen.
Strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq gaat zich namens de belanghebbenden inzetten in deze zaak. Volgens Ficq is het eenvoudig om te bewijzen dat Tata Steel op grote schaal de vergunningsvoorschriften overtreedt. Door de provincie zijn namelijk al verschillende dwangsommen opgelegd en overtredingen vastgesteld. Het is in deze zaak enorm belangrijk dat zoveel mogelijk mensen, stichtingen en scholen zich aansluiten. De Stichting Frissewind.nu is door bezorgde ouders uit de regio Kennemerland opgericht. Op de website wordt vermeldt dat de aangevers een ding gemeen hebben, namelijk de zorgen over het effect van de uitstoot op de omgeving en de gezondheid. Op 22 januari heeft Ficq genoeg getuigenissen en bewijs verzameld en dient een uitgebreide aangifte in bij het OM.
Fabriek als natuurverschijnsel
Niet alleen Tata Steel is verantwoordelijk voor de vervuiling in de omgeving bij Wijk aan Zee. De overheid speelt hier ook een rol. Uit een rapport van de Randstedelijke Rekenkamer blijkt dat het toezicht van de overheid faalt. Ondanks dat de overheid zich focust op CO2 en het klimaat, wordt er te weinig aandacht besteed aan fijnstof en zware metalen voor de volksgezondheid. In 2020 vernietigt de rechter een besluit waarmee de provincie de maximale uitstoot voor een van de hoogovens heeft bepaald. De rechter stelt hiermee dat Noord-Holland te soepel omgaat met de regels voor de uitstoot van de fabriek. Toezichthouders zijn te laat met het actualiseren van vergunningen, grijpen niet op tijd in bij overtredingen en de dwangsommen worden niet geïnd waardoor ze vervallen. Bewoners geven aan dat De Voedsel en Warenautoriteiten actief op zoek zijn naar misstanden in restaurantkeukens, maar er is geen enkele overheidsinstantie die toeziet op de luchtkwaliteit van de burger.
Tata Steels reactie is volgens vele burgers ook niet begrijpelijk. Het bedrijf zegt een zo goed mogelijk buur te willen zijn, maar vraagt tegelijkertijd aan de rechter om sancties ongedaan te maken. Het vertrouwen in hen is de afgelopen jaren flink geschaad. Tata Steel geeft geen reactie over de aangifte en de verwijten die de bewoners maken, wel geeft het bedrijf aan dat zij de zorgen van de bewoners serieus nemen. Het bedrijf zegt veel geld te investeren om de impact van de bedrijfsprocessen op de omgeving tot een minimum te beperken.
Vechten of vluchten
Een ding is in ieder geval duidelijk, de bewoners van Wijk aan Zee zijn klaar met de uitstoot en vechten voor hun gezondheid. De bewoners kiezen ervoor om te vechten, omdat als zij verhuizen de vervuiling niet zal stoppen. Samen hebben ze inmiddels al heel wat bereikt, dat geeft energie om verder te gaan. Als burger is het lastig om iets op de politieke agenda te krijgen. Toch hebben ze al invloed gekregen op een nieuw overheidsprogramma voor Tata Steel. Met deze zaak willen de bewoners niet bereiken dat Tata Steel sluit, maar wel dat zij gezonder en veiliger gaan werken.
