Het civiele Parket van de Hoge Raad der Nederlanden heeft onlangs een nieuwe Advocaat-Generaal verwelkomd: prof. mr. Fatih Ibili. In een openhartig gesprek vertelt de kersverse A-G over zijn indrukwekkende loopbaan en reflecteert hij op zijn nieuwe rol en verantwoordelijkheden. Zijn passie voor het recht, gecombineerd met zijn uitgebreide kennis en expertise, belooft een waardevolle impuls te zijn voor het Parket en het juridisch bestel in Nederland. Met een schat aan ervaring in zowel de academische wereld als de rechtspraktijk, geeft A-G Ibili een persoonlijke kijk op wat het betekent om deze nieuwe functie te bekleden.
Raad en recht
Een Advocaat-Generaal bij het Parket van de Hoge Raad der Nederlanden heeft een belangrijke taak: het geven van advies over de afdoening van zaken die aan de Hoge Raad worden voorgelegd. ‘Om dit inzichtelijk te maken, is het goed om te beschrijven hoe een zaak bij de Hoge Raad komt’, legt Ibili uit. Zaken komen meestal bij de Hoge Raad na een uitspraak van een gerechtshof, waarbij cassatie wordt ingesteld als een partij het niet eens is met de uitspraak. De Advocaat-Generaal is vervolgens één van de eerste die zich buigt over de zaak en een oordeel vormt in de vorm van een conclusie. ‘Het gaat om het geven van rechtsgeleerde adviezen aan de Hoge Raad’, zegt hij. Elke Advocaat-Generaal heeft zijn eigen specialisme. In zijn geval is dat het internationaal privaatrecht, het verdragenrecht en het personen- en familierecht. Niettemin moeten leden van het Parket ook buiten hun specialisme conclusies schrijven. Derhalve zijn goede analytische capaciteiten onontbeerlijk en ook een gedegen juridische kennis is noodzakelijk, legt Ibili uit. Maar ook de bijstand van medewerkers van het Wetenschappelijk Bureau (WB) is van grote waarde: ‘Zonder het WB zou het Parket niet goed kunnen functioneren’, zegt hij.
Van wetenschap tot rechtspraak
De weg naar Advocaat-Generaal is een lang proces van studie, praktijkervaring en wetenschappelijke verdieping. Ibili overwoog een carrière als advocaat, maar zijn passie voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs leidde hem naar een academische loopbaan en uiteindelijk naar de Hoge Raad. ‘Na mijn promotie had ik het idee om als advocaat aan de slag te gaan, maar het liep anders: ik ging werken aan een proefschrift over een internationaal privaatrechtelijk onderwerp. Na afronding van mijn proefschrift kwam ik in contact met het Wetenschappelijk Bureau van de Hoge Raad’, vertelt hij. Het WB is, als het ware, de rechterhand van de Advocaat-Generaal en speelt een belangrijke rol in het voorbereiden van conclusies.
‘Het mooie van het internationaal privaatrecht is dat je alle onderdelen van het privaatrecht tegenkomt, van familierecht tot goederenrecht en van insolventierecht tot procesrecht’
Met zijn specialisme in het internationaal privaatrecht heeft hij verschillende onderdelen van het rechtsbedrijf bedient: na de wetenschap en het WB van de Hoge Raad is hij raadsheer geworden in het gerechtshof in Den Haag, waar hij zich naast een algemene familierechtelijke praktijk heeft toegelegd op de behandeling van complexe internationale zaken, zoals internationale kinderontvoering.
Staat van de rechtsstaat
Een belangrijk aspect van het werk van een Advocaat-Generaal is de balans tussen het strikt juridische en de bredere maatschappelijke context. ‘Het recht staat niet op zichzelf en dient ergens voor, namelijk om onze samenleving goed te laten functioneren’, benadrukt hij. De complexiteit van het recht, met talloze nationale en internationale regels, is ook merkbaar in cassatie. Ibili ziet het als zijn taak om bij te dragen aan de hanteerbaarheid van het recht. ‘Niets is zo frustrerend voor een advocaat of rechter als een woud van wetten, verdragen en verordeningen, zonder een duidelijk compas om daar doorheen te navigeren. Ik hoop met mijn conclusies te kunnen bijdragen aan de hanteerbaarheid van het recht’, zegt hij.
‘Het recht staat niet op zichzelf en dient ergens voor, namelijk om onze samenleving goed te laten functioneren’
Verder benadrukt hij het belang van de rechtsstaat. ‘De rechtsstaat is niet vanzelfsprekend; we moeten eraan blijven werken’, zegt hij. Wereldwijd zijn er genoeg voorbeelden van landen waar de rechtsstaat onder druk staat en dat heeft ernstige gevolgen voor de burger. Deze visie vertaalt zich in zijn werk, waar hij streeft naar evenwichtige conclusies die bijdragen aan een betrouwbare en rechtvaardige rechtspraktijk.
A-G in conclusie
De nieuwe Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad, prof. mr. Ibili, heeft een fascinerende juridische carrière opgebouwd. Zijn wetenschappelijke bijdragen, werk als raadsheer en de benoeming bij het Parket van de Hoge Raad zijn een inspiratie voor velen in het juridische veld. Zijn focus op het toegankelijk maken van het recht en het weerbaar maken van de rechtsstaat tonen een duidelijke visie voor de juridische toekomst van Nederland. ‘De zittingen ga ik wel missen’, zegt hij met een glimlach. ‘Maar het is een eer om te dienen als Advocaat-Generaal en zo bij te dragen aan een rechtvaardige samenleving’, voegt hij toe. Deze woorden resoneren als een krachtige herinnering aan de verantwoordelijkheid die komt kijken bij het werken op het hoogste juridische niveau. Ten slotte heeft Ibili een duidelijke tip voor de volgende generatie juristen: ‘Gebruik je studententijd om buiten het curriculum te kijken, dat kan zo verrijkend zijn voor jezelf en als jurist.’
