Ongelofelijk maar waar, ouders die hun eigen kinderen ziek maken. In 2017 maakte het tv-programma Zembla een uitzending over ouders die hier naar eigen zeggen onterecht van zijn beschuldigd. Sarah V. was te zien in deze uitzending, waar ze haar klachten uitte over de beschuldigingen door Veilig Thuis. Diezelfde Sarah V. is recent veroordeeld tot elf jaar cel voor poging tot moord op haar pasgeboren dochtertje. ‘Haar handelen betreft één van de meest ernstige vormen van geweld’, aldus de rechtbank.
Beginnende beschuldigingen
Het begint in 2016, wanneer Sarah V. verdacht wordt van het ernstig ziek maken van haar zoon. Gelijk na zijn geboorte volgden problemen met zijn voeding en ontlasting. De artsen konden niet achter de oorzaak van de problemen komen en er werd gedacht aan het münchhausen-by-proxysyndroom, ook wel kindermishandeling door falsificatie genoemd. Dit is een psychische aandoening waarbij ouders hun kind moedwillig ziek maken of het ziektebeeld overdrijven. Dergelijke situaties zijn moeilijk te herkennen voor artsen die gewend zijn ouders juist te vertrouwen. Bij vermoedens van misstanden kunnen artsen een melding doen bij Veilig Thuis, wat jaarlijks ongeveer veertig keer gebeurt. Veilig Thuis onderzoekt bij een melding of sprake is van kindermishandeling. De invloed van zo’n melding en de wijze waarop Veilig Thuis onderzoek doet naar ouders met het münchhausen-by-proxysyndroom stond centraal in een uitzending van Zembla in december 2017. Deskundigen stellen in die uitzending dat er onvoldoende aan waarheidsvinding is gedaan door Veilig Thuis om de verdenkingen hard te maken. Sarah V. en haar man werkten mee aan deze uitzending en werden geïnterviewd als een van de ouders die ten onrechte zouden worden verdacht van het syndroom.
Nieuwe verdenkingen
Enkele jaren later krijgt Sarah V. nog een dochter, die door vroeggeboorte een tijd in het ziekenhuis in een couveuse moet liggen. Het meisje werd ernstig ziek en had last van ernstige hartritmestoornissen. Wederom was er sprake van onverklaarbare klachten en stonden de artsen voor een raadsel. Het viel meerdere verpleegkundigen op dat de moedermelk er waterig uitzag. Er werden verschillende onderzoeken uitgevoerd, waaronder ook een analyse van de gekolfde moedermelk die V. bij het ziekenhuis afleverde. Het onderzoek toonde aan dat de moedermelk inderdaad verdund was en loperamide, een diarreeremmer, bevatte. Wederom werd door de artsen een melding gedaan bij Veilig Thuis, wat de procedure tegen V. in gang zette.
Verdacht én veroordeeld
Op 19 maart 2024 heeft de rechtbank geoordeeld dat V. haar gekolfde moedermelk stelselmatig heeft verdund en er loperamide aan heeft toegevoegd. V. beweerde tijdens de rechtszaak dat de loperamide in de melk terecht was gekomen doordat zij hier zelf grote hoeveelheden van slikte. Hier ging de rechtbank niet in mee. Ze werd veroordeeld tot elf jaar cel voor poging tot moord met voorbedachten rade. Niet kon worden vastgesteld of V. daadwerkelijk münchhausen-by-proxysyndroom heeft. De rechtbank achtte haar volledig toerekeningsvatbaar. Van eerdere mishandeling van haar zoon werd ze vrijgesproken. Het bewijs hiervoor was namelijk onvoldoende om dit ‘buiten redelijke twijfel’ vast te stellen. Bij het opleggen van de straf hield de rechtbank rekening met V.’s beroep als arts. Op dit beroep rust de plicht respect voor het leven te hebben, lijden te verlichten en geen schade toe te brengen. V. heeft met haar handelen zowel het vertrouwen in haar als moeder als het vertrouwen in haar als arts op grove wijze beschaamd.
De Zembla uitzending komt nu in een ander daglicht te staan. Hoewel de onderzoekers focusten op waarheidsvinding en niet op de schuld van de ouders, wekte de uitzending de indruk dat de ouders onschuldig waren. Een type zaak waarin journalisten misschien toch terughoudender dienen te zijn, gezien de complexiteit en de mogelijkheid van manipulatie die het moeilijk maken om onrecht duidelijk aan te tonen.
