Een 77-jarige man heeft een online gokbedrijf Bingoal aangeklaagd, omdat zijn 17-jarige kleinzoon meer dan een half miljoen euro van zijn vermogen heeft vergokt. Ondanks de wettelijke zorgplicht greep het gokbedrijf niet in. Dit resulteerde in meer dan een half miljoen aan verliezen voor de minderjarige bij achttien verschillende aanbieders. Deze zaak doet veel stof opwaaien. De nieuwe wetgeving voor online gokken kan desastreuze gevolgen hebben, waarschuwt de Nationaal Rapporteur Verslavingen. Wie zijn hierbij de winnaars en wie zijn de verliezers?
Online gokken: minder plezier, meer problemen
Gokken is bijna net zo oud als de mens zelf; archeologische vondsten suggereren dat al in het oude China, zo’n 2300 jaar voor Christus, mensen dobbelstenen gebruikten voor gokspellen. Ook in het hedendaags leven is gokken nog erg populair. In 2021 is online gokken in Nederland gelegaliseerd met als doel de misstanden met gokken en gokverslaving tegen te gaan. Hoe heeft dat uitgepakt? Hoogleraar Arnt Schellekens (Nationaal Rapporteur Verslavingen) constateert dat de geest helemaal uit de fles is. Tienduizenden mensen, vaak jongeren, verliezen zich in het gokken en komen daardoor in grote (financiële) problemen. Ook de toezichthouder Kansspelautoriteit (KSA) trekt harde conclusies. Sinds de legalisering is het aantal gokaccounts verdubbeld, zijn de spelers significant jonger en is het aantal (jonge) gokverslaafden dat zich aanmeldt bij afkickcentra met meer dan 50% toegenomen. Online gokbedrijven zouden niet adequaat ingrijpen om spelers te beschermen en de overheid controleert de uitvoering daarvan onvoldoende.
Zorgplicht vergokt
Minderjarigen mogen volgens de wet niet gokken, onder meer omdat zij een extra groot risico lopen op verslaving. De verplichte identiteits- en leeftijdscontrole door de online gokbedrijven blijkt in de praktijk heel beperkt. Zo ook bij de 17-jarige gokker. Hij had alleen een kopie van zijn vaders paspoort en enkele afgekeken pincodes nodig om zijn online gokcarrière te starten. Volgens de advocaat van de grootvader, André Bussink, is Bingoal ernstig tekortgeschoten in zijn wettelijke zorgplicht. Volgens de wet moeten aanbieders een speelaccount schorsen bij een redelijk vermoeden dat de speler door onmatige deelname of kansspelverslaving zichzelf of zijn naasten schade kan berokkenen. Wanneer Bingoal zijn zorgplicht was nagekomen, zou het grootste deel van de schade niet zijn ontstaan. De advocaat meent verder dat Bingoal de KSA had moeten waarschuwen, zodat de jongen bij geen enkele aanbieder meer had kunnen gokken. Inmiddels is de jongen een traject gestart in een afkickkliniek en is de relatie met zijn opa hersteld. De vraag blijft of de uitspraak van de rechtbank straks ook alle financiële en emotionele schade kan compenseren.
Winnaars en verliezers
Na een golf van kritiek vanuit de samenleving en de Tweede Kamer geldt sinds juli 2023 een verbod op ongerichte gokreclame. Gerichte reclame, advertenties en spam blijven echter toegestaan met het argument dat spelers op hoogte moeten zijn van de legale opties. Ook de kabinetsmaatregel van een maandelijkse stortingslimiet per gokbedrijf schiet tekort. Met meer dan twintig aanbieders, kan iemand na het bereiken van zijn stortingslimiet bij de ene aanbieder vrolijk doorgokken bij een ander. Zo kan iedereen, net als de 17-jarige kleinzoon, alsnog ongecontroleerd veel geld verliezen.
Het huis wint altijd, ook bij online gokken. In de paar jaren dat dit nu legaal mag in Nederland leverde het gok- en tv-bedrijven plus de staatskas honderden miljoenen aan extra inkomsten op. Tegen de wil van de minister voor Rechtsbescherming in heeft de Tweede Kamer nu al ingestemd met het voorstel van Tweede Kamerlid Mirjam Bikker om het online gokken aan banden te leggen. Volgens haar zijn de huidige voorstellen en maatregelen ontoereikend en de uitvoering te traag. De minister en de gokbedrijven doen dus nu te weinig om de spelers te beschermen. De Kamer vindt dat voor de zomer een overkoepelend financieel goklimiet moet worden ingesteld, die voor alle 27 online gokaanbieders moet gelden. De paradox in de wetgeving blijft echter bestaan; dezelfde wet die de spelers moet informeren en beschermen, maakt het voor bedrijven mogelijk gokverslavingen te faciliteren.
