In Alabama heeft het hooggerechtshof geoordeeld dat een embryo juridisch gezien als kind wordt beschouwd. Dit oordeel volgde na een aangespannen rechtszaak door drie koppels die hun bevroren embryo’s verloren door ‘een fout’ in een vruchtbaarheidskliniek. Op de plek waar de embryo’s bewaard bleven, was een patiënt van het ziekenhuis binnengedrongen. Deze patiënt heeft de ingevroren embryo’s op de grond laten vallen, waarna ze onbruikbaar werden. De gedupeerde koppels klaagden de vruchtbaarheidskliniek aan op grond van nalatigheid én op grond van de ‘Wrongful Death of Minor Child Act‘. Hoewel de rechtbank in Alabama in eerste aanleg oordeelde dat het verliezen van embryo’s niet hetzelfde is als de dood van een kind, oordeelde het hof van Alabama later anders. Waar heeft het hof deze verregaande uitspraak op gebaseerd en wat zijn de gevolgen voor Alabama en de Verenigde Staten?
Wrongful death
Het hof van Alabama oordeelde in februari 2024 dat een embryo wettelijk gezien als ‘kind’ moet worden aangemerkt. Volgens het hof begint het menselijk leven namelijk bij de bevruchting in plaats van de grens bij de geboorte. Dit is een consequentie van de anti-abortuswet die in 2018 in Alabama is aangenomen. Hierin staat dat een kind ook vóór de geboorte wettelijk beschermd dient te worden. In lijn met deze anti-abortuswet was het hof van mening dat (ingevroren) embryo’s dezelfde rechten hebben als andere ongeboren kinderen in de zin van de ‘Wrongful Death of a Minor Child Act’. Deze wet staat ouders toe derden aan te spreken wanneer zij acties ondernemen die leiden tot de dood van hun minor child. Van het begrip minor child was in de Act tot nu toe geen definitie gegeven.
Artsen met grenzen
De uitspraak van het hof van Alabama heeft verregaande gevolgen. In een IVF-procedure gaan embryo’s vaak verloren om verschillende redenen. De embryo’s sterven of worden vernietigd omdat ze belast zijn met genetische afwijkingen of ernstige ziektes. Aangezien een ingevroren embryo door de uitspraak in Alabama juridisch als kind wordt aangemerkt, vrezen ziekenhuizen en vruchtbaarheidsklinieken nu voor de gevolgen. De uitspraak suggereert dat zij vervolgd en veroordeeld kunnen worden voor moord of doodslag op een kind in het geval een embryo verloren gaat. Dit maakt dat artsen bang worden in de gevangenis te belanden. Uit angst voor dit scenario zijn inmiddels al vijf vruchtbaarheidsklinieken gesloten. Wat betekent dit voor de ouders die op dit moment een IVF-procedure hebben lopen?
Toekomstbeeld
In de Verenigde Staten wordt twee procent van alle zwangerschappen door middel van een IVF-behandeling mogelijk gemaakt. Voor veel mensen die niet op de natuurlijke manier kinderen kunnen krijgen, maakt de IVF-behandeling het mogelijk toch zwanger te raken. Het voedt de hoop om niet ongewenst kinderloos te blijven. Voor de koppels die op dit moment ingevroren embryo’s in een vruchtbaarheidskliniek in Alabama hebben, lijkt die hoop vervlogen. Ten eerste weten zij niet wat er met de ingevroren embryo’s zal gebeuren en ten tweede weten zij ook niet of ze ooit nog de kans krijgen via een IVF-behandeling een kind op de wereld te zetten.
Begrijpelijkerwijs heeft de uitspraak van het hooggerechtshof in Alabama voor veel ophef gezorgd. Het leeft niet alleen in het Amerikaanse publieke debat, maar ook in de politiek. Beide partijen grijpen het onderwerp aan voor hun campagne. Zowel Democraten als Republikeinen lijken geschrokken te zijn van de uitspraak van het hof in Alabama. Inmiddels heeft het Congres in Alabama haastig een nieuwe wet aangenomen die de IVF-procedure weer mogelijk moet maken. De wet werd slechts twee weken na de uitspraak van het hooggerechtshof aangenomen en zorgt ervoor dat zorgverleners of bedrijven die met embryo’s werken niet vervolgd kunnen worden. De wet gaat verder niet in op de vraag of een ingevroren embryo als kind moet worden geschouwd. Om deze reden is er nog niet genoeg zekerheid voor ziekenhuizen. Enkele ziekenhuizen hebben al aangegeven het risico niet te durven nemen en de IVF-procedure tot op heden niet te vervolgen. Of de haastig aangenomen wet daarmee voldoende zal zijn om IVF-procedures in Alabama te doen voortzetten is dus maar sterk de vraag. Voor de koppels blijft momenteel nog de vraag of ze in de toekomst ouders mogen worden.
