Disclaimer: Het conflict tussen Palestina en Israël behoort tot een van de meest ingewikkelde kwesties wereldwijd. Omwille van de omvang van dit artikel is het niet mogelijk alle relevante zaken te bespreken. Dit artikel richt zich daarom op een aantal kernpunten, zoals een kort overzicht van de achtergrond van het conflict. Voor een vollediger begrip van deze complexe situatie wordt aangeraden bijvoorbeeld deze video of dit artikel te raadplegen.
7 oktober 2023 escaleerde het conflict tussen Israël en Palestina opnieuw, toen Hamas operatie Al-Aqsa Vloed uitvoerde. Met deze terreuraanval is Hamas verantwoordelijk voor de grootste aanval op Israëlisch grondgebied in vijftig jaar. Israël toonde geen genade en viel de Gazastrook aan. Inmiddels duurt de gewelddadige strijd ruim twee maanden en vallen elke dag nieuwe slachtoffers. Eind november kwamen Israël en Hamas een staakt-het-vuren overeen, welke na een week werd verbroken. Wat is de drijfveer achter dit conflict? En hoe kan de (nog te ondertekenen) Llubljana The Hague Convention in de toekomst handvatten bieden?
Een korte geschiedenisles
In 1917 beloofde de Britse minister Arthur James Balfour de Joden eigen grondgebied. Dat werd Palestina, wat destijds onder Brits toezicht viel. Na de Tweede Wereldoorlog steunden veel Westerse landen het idee van een veilige plek voor Joden. De Joden claimden van origine recht te hebben op Israël, maar dit gebied werd inmiddels bewoond door anderen. In 1947 werd daarom door de VN een verdelingsplan opgesteld. Dat werkte averechts en leidde uiteindelijk tot de Arabisch-Israëlische Oorlog, waarbij 750.000 Arabische inwoners verdreven werden of vluchtten (de Nakba). In 1948 riepen de Joden de staat Israël uit. In 1967 veroverde Israël de Gazastrook en sindsdien werd het Israëlische territorium verder uitgebreid met nederzettingen.
De Gazastrook is een klein gebied in het Midden-Oosten, ongeveer twee keer zo groot als Texel. Ondanks het kleine oppervlak, telt het ruim twee miljoen inwoners. Hoewel Israël in 2005 verklaarde zich terug te trekken uit Gaza, heeft het nog steeds de controle over het grootste deel van de grenzen, het luchtruim en de zee.
Hamas
Hamas is een islamitische terreurorganisatie die zich verzet tegen de Israëlische bezetting. Tevens is het een politieke partij en zijn ze verantwoordelijk voor de gezondheidszorg en het onderwijs in Gaza. Hamas staat vooral bekend om zijn radicale militaire tak, waarvan het belangrijkste doel is van Palestina een eigen staat te maken. Een jaar na de terugtrekking van Israël, won Hamas de verkiezingen. In 2007 grepen ze (met geweld) de volledige macht in Gaza. Uit veiligheidsoverwegingen voerde Israël dientengevolge de grensbewaking op. Vanaf dat moment bepaalt Israël volledig wie en wat Gaza in- en uitgaat. Hierdoor is Gaza ook voor handel, voedsel en elektriciteit grotendeels afhankelijk van Israël, maar Israël faciliteert dit slechts in beperkte mate. De levensomstandigheden in Gaza zijn slecht: 81,5% van de bevolking leeft in armoede en bijna de helft is werkloos. De Palestijnse levensomstandigheden voeden de woede jegens Israël.
Kern
Er zijn verschillende problemen tussen Israël en Palestina die maar niet opgelost kunnen worden. Het gaat met name om de mogelijkheid van een tweestatenoplossing en of de Joodse nederzettingen in Palestina mogen blijven. Daarnaast zijn Palestijnse vluchtelingen en de verdeling van Jeruzalem onderwerpen die telkens voorbijkomen. Als de huidige situatie niet verandert, blijft het volgens experts een vicieuze cirkel van geweld. Het geweld van de één, wakkert immers het geweld van de ander weer aan.
De Llubljana The Hague Convention
In conflicten als deze staan mensenrechten onder zware druk. Mocht het ooit tot vervolging van mensenrechtenschenders komen, dan kan de Llubljana The Hague Convention (“LHC”) mogelijk ondersteuning geven. Dit verdrag bevat bepalingen die internationale samenwerking bij de opsporing en vervolging van genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid makkelijker maakt. Door het verdrag wordt het bijvoorbeeld eenvoudig(er) verdachten uit te leveren tussen lidstaten. De LHC beoogt zodoende te voorkomen dat ernstige internationale misdaden onbestraft blijven.
Om de LHC in werking te laten treden, moeten minstens drie staten het verdrag ondertekenen. De ondertekeningsceremonie wordt op 14 en 15 februari 2024 in Den Haag gehouden. Tachtig staten steunen op dit moment het verdrag. Hoewel noch Palestina, noch Israël op deze lijst staat, was Palestina wel aanwezig op de conferentie waar het verdrag inhoudelijk werd goedgekeurd. Ook de VS, Qatar en Irak – welke allemaal invloed op het huidige conflict uitoefenen – waren aanwezig. Mochten deze landen toch besluiten partij bij de LHC te worden, zou dit de bestraffing van de personen die verantwoordelijk zijn voor de inbreuken op het (internationale) recht kunnen vergemakkelijken.
