Hans Anker is een van Nederlands meest gerenommeerde strafpleiters. Anker en zijn tweelingbroer (Wim Anker) hebben de rechtspraktijk ruim vier decennia ingrijpend beïnvloed met hun inzet voor de vertegenwoordiging van verdachten in Nederland. Van 1979 tot aan zijn pensioen in 2021, werkte Anker – steeds vanuit zijn thuisbasis in Friesland – als strafrechtadvocaat. De nuchtere Fries heeft jarenlang verdachten van alle soorten en maten bijgestaan, met een specialisatie in tbs-zaken en zaken waarin levenslang geëist werd. Anker blikt terug op zijn indrukwekkende carrière, bespreekt de aanhoudende misvattingen over tbs en vertelt hoe hij tegenwoordig zijn dagen vormgeeft.
Een weerbarstige strafrechtpraktijk
Na meer dan veertig jaar in de strafrechtpraktijk te hebben gewerkt, besloot het bekende advocatenduo in 2021 met pensioen te gaan. Jarenlang reisden ze het hele land door om cliënten bij te staan in uiteenlopende strafzaken. Mettertijd specialiseerden de broers zich in tbs-zaken en zaken waarin levenslang werd geëist. Zodoende werd Hans Anker met gruwelijke tenlasteleggingen en complexe verdachten geconfronteerd. Hij vertelt daarover: ‘Je hoeft niet altijd met gestrekt been erin te gaan. Je moet honderd procent voor je cliënt opkomen, maar je moet altijd respect hebben voor de rechters, de griffier, het OM, de getuigen, de slachtoffers en de nabestaanden.’ Juichen na een gevoelige vrijspraak is voor Anker dan ook uit den boze. Zodanige overwinningen vierde hij onopvallend, samen met zijn broer, in een café.
‘Gaat iemand te ver, kap met de zaak.’
Anker stond vaak omstreden verdachten bij, zoals Robert M. in de bekende Amsterdamse zedenzaak. Het bijstaan van zulke verdachten werd hem niet altijd in dank afgenomen. ‘In de zaak Robert M. hadden we ongeveer 3000 mails. Dit waren een derde bedreigingen, een derde beledigingen en een derde verwensingen met een ernstige ziekte.’ Ondanks alle negativiteit heeft deze keerzijde van het werk Anker geen moment weerhouden door te gaan. ‘We zeggen ook tegen jonge advocaten, als je daar niet tegen kunt, dan moet je een ander vak kiezen.’ Ter aanvulling benadrukt Anker het belang van integriteit, juist in bedreigende situaties. ‘Houd je altijd aan de gedragsregels. Gaat iemand te ver, kap met de zaak. De praktijk is meer waard dan één procedure.’
De tbs-misvatting
In Nederland kennen we het systeem van de terbeschikkingstelling, beter bekend als tbs. In strafzaken waarin specifieke delicten bewezen worden verklaard, kan de rechter deze beveiligingsmaatregel opleggen ten behoeve van de bescherming van de maatschappij. Vereist is dat de dader ten tijde van het delict aan een psychische stoornis leed. Anker heeft veel te maken gehad met dit soort zaken, alsmede de zaken waarin verlenging van tbs centraal stond. Moeite met dergelijke zaken heeft hij nooit gehad. ‘Over het algemeen konden we geweldig goed opschieten met deze mensen.’ Wel geeft hij aan dat het niet voor iedereen is weggelegd. Anker stelt dat het in tbs-zaken vooral van belang is dat een advocaat zich kan inleven in de cliënt, wat mensenkennis vergt. ‘Dat leer je vanzelf. Als je er maar niet boven staat. Je bent nooit meer dan een ander.’
‘Het heeft te maken met het imago van tbs, dat is de grootste misvatting.’
Volgens Anker moet meer aandacht worden besteed aan de positieve uitkomsten van tbs. Onderzoek heeft uitgewezen dat recidive veel vaker voorkomt bij iemand die een lange gevangenisstraf heeft uitgezeten dan na een tbs-behandeling. ‘Maar vraag aan mensen wie ze het liefst naast zich hebben wonen, een uitbehandelde tbs’er of iemand die twintig jaar heeft gezeten… Dan kiezen ze allemaal die van twintig jaar.’ Opmerkelijk vindt hij, want een tbs’er is intensief behandeld en de “normale” gedetineerde vaak helemaal niet. Hij vervolgt: ‘Het heeft te maken met het imago van tbs, dat is de grootste misvatting.’
Ankerpunten
Eind 2021 maakten de gebroeders Anker bekend met pensioen te gaan. Hoewel Hans nog wel even door had gewild, bleef hij loyaal aan zijn broer toen diens gezondheid hem ertoe aanzette met pensioen te gaan. Het kantoor is inmiddels overgenomen door een nieuwe generatie, maar het draagt nog altijd de naam Anker & Anker. Daar komt alleen verandering in als de koers van het kantoor zich niet meer verenigt met hetgeen de broers belangrijk vinden. ‘De naam gaat eraf op het moment dat zij geen pro deo zaken meer willen doen.’
‘Ik heb nog ongelofelijk veel energie.’
Dat Anker inmiddels met pensioen is, betekent niet dat hij stilzit, verre van zelfs. ‘Ik heb nog ongelofelijk veel energie.’ Samen met zijn broer verzorgt hij wekelijks lezingen, geeft hij les op basisscholen over de grondbeginselen van het strafrecht en is hij verantwoordelijk voor het organiseren van veel activiteiten in zijn woonplaats Akkrum. Terugblikkend op zijn eigen ervaringen sluit Anker af met een boodschap voor alle strafrechtadvocaten (in spé): wees flexibel in je werk, maar zorg voor een aantal stevige fundamenten in je privéleven. ‘Voor mij zijn dat naast mijn gezin, onze jaarlijkse vakantie naar Zuid-Limburg, de wedstrijden van SC Heerenveen en de dorpsactiviteiten.’
