‘Vrouw eist miljoenen van ziekenhuis na fout met spiraaltje’, zo luidden de krantenkoppen eind januari. Nadat een 39-jarige vrouw – ondanks dat zij een spiraal had – toch zwanger werd, klaagde zij het ziekenhuis dat verantwoordelijk was voor ruim 2,4 miljoen euro aan. Dergelijke miljoenenclaims zijn in de Verenigde Staten eerder regel dan uitzondering, maar in Nederland zijn zulke bedragen uitzonderlijk. Kun je een ziekenhuis aansprakelijk houden in het geval van een ongewenste zwangerschap? Zo ja, is toewijzing van een dusdanig hoge claim realistisch in Nederland?
Miljoenenfout
In de zaak die de vrouw heeft aangespannen tegen het ziekenhuis eist ze een schadevergoeding van maar liefst 2,4 miljoen euro. De medische fout van het ziekenhuis zou aanleiding geven tot deze gigantische claim. Op het moment dat een medische behandeling onzorgvuldig is uitgevoerd wordt gesproken van een medische fout. Van een medische fout kan ook sprake zijn in geval van onjuiste of onvolledige informering over de risico’s van een behandeling. Om aanspraak te kunnen maken op een schadeclaim, moet de medische fout hebben geleid tot letselschade.
In casu heeft de spiraal zijn functie verloren nadat deze door toedoen van een arts uit het aansprakelijk gestelde ziekenhuis in de vrije buikholte terechtkwam. Hierdoor kon de spiraal de hormonen niet meer effectief afgeven, waardoor aanklaagster uiteindelijk toch zwanger is geraakt. In deze zaak wordt door partijen niet betwist dat sprake is van een medische fout.
Van chirurg naar jeugdarts
De kern van het geschil in de onderhavige zaak zit in de vraag wat de financiële gevolgen zijn van een dergelijke medische fout. Letselschade kan onderverdeeld worden in materiële en immateriële schade. Materiële schade is uit te drukken in geld. Het ziet bijvoorbeeld op het verlies van inkomsten of gemaakte (niet-verzekerde) medische kosten (zie hiervoor ook het Wrongful Birth arrest). Immateriële schade betreft emotionele schade. Dit geschil ziet op de materiële schade ten gevolge van de medische fout.
De schade wordt door aanklaagster begroot op de inkomsten die ze tot aan de pensioenleeftijd misloopt. De medische fout van het ziekenhuis is volgens de vrouw de voornaamste reden voor het feit dat zij geen chirurg meer zal worden. In plaats daarvan is zij nu jeugdarts in opleiding. Naar eigen zeggen werd haar opleidingstraject onder meer stopgezet doordat ze als gevolg van haar zwangerschap een aantal jaar uit de running was. Bovendien moest ze een medische procedure ondergaan om de spiraal uit de buikholte te verwijderen.
Amerikaanse toestanden
In Amerika is het vorderen van hoge schadevergoedingen aan de orde van de dag. Hoewel de elementen voor het berekenen van de schade in Amerika gelijksoortig zijn, moet allereerst in acht genomen worden dat de medische kosten in de VS aanzienlijk hoger liggen. Die kostenpost wordt meegenomen in de berekening van de schadevergoeding. Bovendien kan de Amerikaanse rechter bepalen dat de schadeveroorzakende partij punitive damages moet betalen. Dat is een boete bovenop de schadevergoeding die wordt opgelegd om de ernst van het onrechtmatig handelen te benadrukken. Deze punitive damages kunnen hoog oplopen, soms zelfs tot een verdubbeling van de oorspronkelijke schadevergoeding.
Verdriedubbeling
Mocht de rechter oordelen dat het ziekenhuis aansprakelijk is voor de geleden schade, is het nog maar de vraag of het volledige bedrag aan de vrouw zal worden toegekend. Hoewel in Nederland geen sprake is van een maximale schadevergoeding, zijn er wel richtbedragen voor verschillende soorten letselschade. De hoogst mogelijke vergoeding is volgens deze richtbedragen zo’n 250.000 euro. Het moet dan gaan om uitzonderlijk zwaar letsel. De rechtspraak omtrent dit onderwerp bevestigt dat de uitgekeerde schadevergoedingen in de meeste gevallen overeenkomen met de richtbedragen. Het zal menig jurist dan ook verbazen indien de rechter besluit af te wijken van de richtbedragen en het volledige bedrag toewijst. Eveneens belangrijk om op te merken, is dat de hoogste Nederlandse letselschade-uitkering ooit acht ton bedroeg. Om aan toewijzing van de huidige claim te komen, moet deze record-uitkering dus verdriedubbeld worden. Het ligt derhalve niet in de lijn der verwachting dat het toewijzen van dergelijke miljoenenclaims een trend wordt in Nederland, bovenal omdat wij hier niet werken met het systeem van punitive damages.
