Een goede jurist kan taal gebruiken als gereedschap voor een sterk en duidelijk pleidooi. Uit boeken opgedane kennis dient in de praktijk te worden gebracht door het bedenken en overwegen van overtuigende argumenten. Goed kunnen pleiten is echter een vaardigheid die niet elke rechtenstudent bezit voordat hij begint aan zijn of haar studie. Gelukkig kan het geleerd worden. In dit artikel wordt stilgestaan bij belangrijke tips die jouw pleidooi naar een hoger niveau zullen tillen.
De voorbereiding
De eerste en belangrijkste tip: bereid je altijd goed voor! Een van de beste manieren hiervoor is je pleidooi te blijven herhalen. Zoek thuis een rustige ruimte op en ga hardop oefenen. Eerst in je eentje, daarna voor een huisgenoot of iemand bij wie je dat durft. Let op welke stukken je goed onthoudt en welke nog meer repetitie vergen. Op deze wijze kom je er achter hoe jouw pleidooi zal klinken in de oefenrechtbank. Probeer tijdens het oefenen ook te bedenken dat jouw pleidooi gericht is tot de rechter en dus niet tot de wederpartij. Aan jou is de taak de rechter te overtuigen van het standpunt van jouw cliënt. Pas hierbij wel op dat je in het pleidooi niet spreekt in de ik-vorm of wij-vorm, je spreekt immers voor degene die jij vertegenwoordigt: jouw cliënt.
In de rechtbank
Wanneer het tijd is voor het pleidooi verschijn je in toga voor de rechters. Om een goede start te maken, vraag je bij aanvang of de rechtbank een kopie van jouw pleitnota wenst. Deel deze eerst uit aan de voorzitter, vervolgens van links naar rechts aan de andere rechters en eindig bij de griffier. Tot slot geef je een exemplaar van de pleitnota aan de wederpartij. Zorg dat je meteen de aandacht hebt. Dit kan bereikt worden met een sterke openingszin en een goede inleiding. Probeer hierin de belangen van jouw cliënt zo duidelijk mogelijk naar voren te brengen. Zorg echter dat de toon die je aanslaat niet vijandig is tegenover de wederpartij. In de rechtbank is jouw gelijk halen het doel, maar de rechter zal het niet waarderen als dat gepaard gaat met het kleineren van de wederpartij.
Het pleidooi
Kijk niet te veel naar je pleitnota. Dit kan afdoen aan de presentatie. Tijdens het pleiten is het belangrijk dat je de aandacht behoudt. Hiervoor zijn verschillende manieren, zoals het nemen van pauzes of het veranderen van je intonatie tijdens het spreken. Merk je dat de rechters vooral je pleitnota meelezen en niet meer naar je kijken, stop dan even met spreken zodat ze hun blik weer op jou vestigen.
De sterkste argumenten moeten centraal staan. Neem daarom een pauze voordat je deze voordraagt en zorg dat je nadruk legt op de signaalwoorden. Op deze wijze is het voor de rechtbank nog duidelijker dat er belangrijk argument komt. Handgebaren kunnen ook van toegevoegde waarde zijn bij het overbrengen van argumenten, mits deze op het juiste moment worden toegepast. Vind je het lastig deze technieken toe te passen? Noteer deze stiltes en veranderingen van intonatie, op deze manier zal je het minder snel vergeten.
Repliek en Dupliek
Wanneer beide partijen hun pleidooi hebben gehouden, heeft de rechtbank de mogelijkheid tot het stellen van inhoudelijke vragen. Hierbij zal zij op de argumenten ingaan en opheldering vragen wanneer feiten onduidelijk zijn gebleven. Als laatste volgen de repliek en dupliek. Dit is het moment voor beide partijen om in te gaan op de argumenten van de wederpartij. De tijd hiervoor zal meestal schaars zijn en het is dus niet de bedoeling dat je je pleidooi herhaalt. Kies daarom één of twee argumenten van de wederpartij uit om te weerleggen met standpunten die in jouw voordeel spreken. Repliek en dupliek zijn lastiger voor te bereiden. Werk daarom argumenten uit waarvan je verwacht dat de wederpartij die zal aandragen. Hierdoor zorg je dat je met genoeg munitie in de rechtbank verschijnt.
Iedereen heeft zijn eigen stijl als het aankomt op pleiten en geen enkel pleidooi is perfect. Vergeet niet te genieten van het moment en weet dat dat een beetje gezonde spanning niet verkeerd is. Met deze tips heb je alvast een goed begin, nu nog maar het halve werk!
