Op 5 september 2022 is de 64-jarige Rob B. na herziening van de strafzaak Rosmalense flatmoord vrijgesproken. Zijn vriendin werd ruim 22 jaar geleden vermoord. Eerst verkeerde Rob B. lang in voorarrest en na zijn veroordeling belandde hij in een tbs-kliniek. Na 22 jaar te hebben vastgezeten voor doodslag, bleek Rob. B onschuldig, zoals hij zelf altijd had volgehouden. Wat zegt dit over de betrouwbaarheid van de rechtspraak?
Doodslag
Rob. B. trof zijn vriendin Regie met een doorgesneden keel aan in hun appartement te Rosmalen. Hij maakte een verwarde indruk toen de hulpdiensten arriveerden. In de strafzaak Rosmalense flatmoord is het forensisch rapport van DNA-expert Richard Eikelenboom en forensisch arts Selma Schieveld leidend geweest. Er was geen spoor van inbraak. Deskundigen sloten het scenario van zelfmoord uit door te kijken naar de snijrichting van het mes. Op basis van literatuur zou deze snijwond niet passen bij zelfmoord. Rob B. moest en zou de dader zijn geweest. Er waren bloedsporen gevonden op zijn broekspijp en schoenen, dus wie anders?
Gesneden twijfel
In 2021 deden een paar studenten mee aan het project Gerede Twijfel van de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit project werden afgeronde strafzaken met een frisse blik bekeken. De studenten gingen de straat op met een liniaal en lieten mensen voordoen hoe zij hun eigen keel zouden doorsnijden. Elke ondervraagde sneed op een andere manier. De conclusie van Schieveld, namelijk dat de snijrichting van het mes niet zou passen bij een zelfmoord, was wellicht overhaast getrokken. Daarnaast was het aannemelijk dat de bloedsporen op de broek van Rob B. door de hond van het koppel waren aangebracht. Destijds zagen hulpdiensten de hond immers likken aan het bloed. Jaren later werden de conclusies van Schieveld en Eikelenboom ook door andere deskundigen van het Nederlands Forensisch Instituut betwist. Naast het feit dat ze overhaaste conclusies hadden getrokken, bleken hun bevindingen onjuiste feitelijke vaststellingen te bevatten. Daarbovenop kwam aan het licht dat de vermoorde Regie enkele weken voor het incident aan de huisarts had gevraagd of hij iets uit haar hals kon snijden. Ze verkeerde in de illusie dat er iets in zou zitten wat er niet thuishoorde.
Dwaalspoor
Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vond na de herziening geen concreet en overtuigend bewijs dat Rob B. schuldig zou zijn aan de moord. Er was te veel belang gehecht aan een rapport van deskundigen dat bij nader inzien twijfelachtig bleek. De Rosmalense flatmoord hoort thuis in een rijtje van beruchte gerechtelijke dwalingen, zoals de Schiedammer Parkmoord, de Puttense moordzaak en zaak Lucia de B. Een gerechtelijke dwaling kan meerdere oorzaken hebben. In het geval van de flatmoord was dat een dubieus rapport van deskundigen. Wanneer er in een rapport door deskundigen dingen over het hoofd worden gezien, kan het lastig zijn voor de rechter hierachter te komen. Ook ondeugdelijk bewijs of denkfouten komen voor. Geen systeem is immers waterdicht, ook het rechtssysteem niet. Indien de rechter de lat voor het bewijs in strafzaken steeds hoger zou leggen, zouden gerechtelijke dwalingen wellicht minder voorkomen. Daarentegen zou een kritischere houding ook leiden tot een groeiend aantal vrijspraken, schuldig of niet.
Kettingreactie?
Rapporten van Schieveld en Eikelenboom zijn in meer dan honderd moordzaken gebruikt. Wat blijkt: de laatste jaren worden hun bevindingen steeds vaker in twijfel getrokken. Ze verkondigen meermaals stellingen die niet hard te maken zijn. Eikelenboom bleek zelfs niet terug te deinzen voor fantasieën en leugens in zijn rapporten omtrent de Deventer Moordzaak en de Schiedammer Parkmoord. Zet dit een kettingreactie van gerechtelijke dwalingen in gang naar aanleiding van de twee (on)deskundigen?
