Het is bijna niet voor te stellen. Een kleine eenmanszaak in Nederland die een rechtszaak wint van een Amerikaanse multinational. In veruit de meeste gevallen is het niet de underdog die de overhand krijgt. Toch lukt het de Zeeuwse snackbar Wendy’s al meer dan twintig jaar om een van de grootste Amerikaanse fastfoodketens keer op keer te verslaan in de rechtbank. Afgelopen november was het weer raak. Het gerechtshof in Den Bosch besliste dat de snackbar in Zeeland haar Beneluxmerk ‘Wendy’s’ normaal gebruikt, met als gevolg dat het Amerikaanse fastfoodrestaurant zich (nog steeds) niet onder deze naam kan vestigen in de Benelux.
Een Zeeuwse doorn in het oog
Sinds 1988 wordt in Goes een kleine snackbar geëxploiteerd onder de naam ‘Wendy’s’. De eigenaar van de snackbar, die zijn zaak heeft vernoemd naar zijn jongste dochter, heeft het recht op het merk ‘Wendy’s’ al twee decennia in handen. Dit merkrecht heeft ertoe geleid dat de kleine cafetaria al sinds 1997 is verwikkeld in een merkenrechtelijk geschil met de gelijknamige hamburgergigant ‘Wendy’s’. Voor de Amerikaanse keten met meer dan 6000 vestigingen en een grotere omzet dan Burger King is de kleine Zeeuwse frietzaak al jaren een doorn in het oog.
David tegen Goliath
De eerste rechtszaak in de reeks werd aangespannen door de Nederlandse Wendy’s tegen de Amerikaanse ‘The Wendy’s Company’. Het ging kort gezegd over de vraag of het de fastfoodketen verboden kon worden de naam Wendy’s, of een overeenstemmende aanduiding, als merk en handelsnaam te gebruiken. De rechtbank oordeelde in het voordeel van de Goesenaar. Doorslaggevend was voor de rechtbank dat de merknaam in de Benelux normaal werd gebruikt. Dit had als gevolg dat de hamburgergigant haar merk ‘Wendy’s’ niet kon registreren in de Benelux en ook niet als handelsnaam kon gebruiken. Met andere woorden, vestigen in de Benelux was niet mogelijk en het conflict sleepte zich voort. Maar ook in de rechtszaken die volgden, zegevierde de Zeeuwse underdog.
Opnieuw nul op het rekest
Zo’n 20 jaar na de eerste uitspraak heeft de rechter zich opnieuw moeten buigen over het conflict tussen de gelijknamige ondernemingen. De Amerikaanse Wendy’s voerde in de meest recente procedure in hoger beroep aan dat het Beneluxmerk van de Nederlandse Wendy’s niet geldig is en daarom vervallen moet worden verklaard. Een Beneluxmerk is alleen geldig als het ‘normaal’ wordt gebruikt.
Het hof in Den Bosch kwam tot de conclusie dat het merk ‘Wendy’s’ in Zeeland normaal wordt gebruikt op de horeca- en fastfoodmarkt en dus geldig is. Normaal gebruik van een merk betekent dat het merk daadwerkelijk moet worden gebruikt voor de specifieke klassen waarin het is ingeschreven in het merkenregister. Verder moet het merk worden gebruikt om afzet te vinden of te behouden. Indien geen sprake is van normaal gebruik kan een Beneluxmerk na vijf jaar vervallen worden verklaard door de rechter. Dit om te voorkomen dat een merkhouder het register bezet houdt met een ongebruikt exclusief recht. Het merk ‘Wendy’s’ is ingeschreven in de klasse voor horeca- en snackbardiensten. Het hof overweegt dat de Nederlandse fastfoodmarkt voornamelijk bestaat uit lokale snackbars, zoals Wendy’s in Goes. Uit het tonen van het logo op de gevel, verpakkingen en bonnetjes, het merk op bedrijfskleding en in advertenties, blijkt dat het een gewone snackbar is die haar merk normaal gebruikt. Het is bovendien gangbaar voor een zogenoemde ‘buurtsnackbar’ dat deze niet meerdere vestigingen heeft, niet veel omzet draait en zich niet richt op andere regio’s.
De aanhouder wint?
Staat de Amerikaanse keten dan weer volledig met lege handen? Nee, deze keer niet. Het hof oordeelt namelijk dat het Beneluxmerk ‘Wendy’s’ niet normaal wordt gebruikt met betrekking tot haar registratie voor snackproducten. De snackmarkt wordt namelijk niet gekenmerkt door de snackbar op de hoek, maar door de aanwezigheid van grote snackproducenten. Voor de fastfoodketen is dit een kleine stap in de goede richting, maar al met al is de uitspraak van het hof een teleurstelling voor het Amerikaanse bedrijf. De strijd zal echter naar alle waarschijnlijkheid nog niet gestaakt worden. De vraag blijft of we ooit in Nederland de keuze moeten maken tussen een hamburger van Burger King of van Wendy’s.
