Het is maart 2018 wanneer het Openbaar Ministerie een deal met een kroongetuige aankondigt: Nabil B. Deze kroongetuige zou belastende verklaringen kunnen afleggen in het Marengo-proces, waarin Ridouan Taghi verdacht wordt. De samenwerking tussen het OM en B. verloopt echter vanaf het begin niet goed. Zijn broer en zijn advocaat worden vermoord en het OM wordt verweten de beschermingsafspraken niet na te komen. De kroongetuige geeft aan dat het OM op ieder vlak faalt, waardoor hij de deal opschort. Het is nu de vraag of dit voor problemen kan zorgen in een zaak die menig Nederlander al jaren bezighoudt.
Handjeklap met OM stopgezet
Kroongetuige Nabil B. heeft zijn deal met het OM opgeschort. Zijn advocaat, Otto De Jong, geeft aan dat zijn cliënt het niet langer verantwoord vindt om door te gaan. ‘‘Het gaat om specifieke veiligheidsaangelegenheden van hem en zijn gezin’’, aldus de Jong. “Op dat vlak faalt het OM op ieder vlak. Onze cliënt heeft gezegd tot hier en niet verder.’’ B. is zelf betrokken geweest bij meerdere liquidaties en pogingen daartoe en heeft in ruil voor strafvermindering een deal gesloten met het Openbaar Ministerie.
Voor de deal van Nabil B. is artikel 226g van het Wetboek van Strafvordering van belang. Daaruit volgt dat de deal tussen B. en het OM uit een tweetal afspraken bestaat. Allereerst wordt vastgelegd dat de kroongetuige alles moet vertellen over de strafbare feiten waar hij zelf bij betrokken is. In ruil daarvoor krijgt de kroongetuige een korting op zijn straf. In het geval van Nabil B. is dat twaalf jaar. Ten tweede is er een besloten deel van de deal, dat onder andere gaat over de bescherming van de kroongetuige en diens familie. Dat deel zou volgens B. te veel onder druk staan.
Relatieproblemen
De verhouding tussen Nabil B. en het OM staat eigenlijk al op gespannen voet sinds partijen eind 2017 met elkaar in zee zijn gegaan. In maart 2018 uitte dit zich voor het eerst toen het OM in weerwil van de kroongetuige de deal openbaarde. Een week daarna werd een van de broers van B. vermoord. Sindsdien leeft de familie een zeer angstig bestaan. In september 2019 gaat het weer mis wanneer Derk Wiersum, de toenmalige advocaat van B., op klaarlichte dag van het leven beroofd. Waar de rechtsorde geschokt is, verwijt kamp B. het OM nalatig te zijn geweest rondom de beschermingsafspraken.
Nabil B. vindt begin 2020 een nieuwe advocaat, maar zet deze al snel weer aan de kant. B. stelt aan het OM voor om zich te laten bijstaan door Peter R. de Vries. Wanneer het OM dit weigert omdat laatstgenoemde geen advocaat is, dreigt de kroongetuige zijn medewerking te staken. Uiteindelijk wordt dat brandje geblust, maar inmiddels is het zo ver gekomen dat B. de samenwerking met het OM on hold heeft gezet. Het OM geeft aan dat het verrast is en meent dat de veiligheidsmaatregelen geen onderdeel van de strafzaak zouden moeten zijn.
Troefkaart of lege huls?
Met het dreigement zich terug te trekken gebruikt Nabil B. een troefkaart die de oplettende strafrechtliefhebber vast herkent. In het liquidatieproces Passage gebruikte kroongetuige Peter la Serpe dezelfde strategie, met succes. Het grote verschil is dat het OM toen niet zonder de verklaringen van de kroongetuige kon. Dat lijkt nu anders te zijn, omdat het dossier-Marengo duizenden berichten tussen verdachten bevat over liquidaties via speciaal beveiligde PGP-telefoons. Als de rechtbank die berichten accepteert als bewijs, zijn de verklaringen van Nabil B. niet nodig voor een veroordeling van Taghi.
De kans dat deze berichten als bewijs geaccepteerd worden is zeer aannemelijk. In een vonnis tegen Rico de Chileen, een van de andere hoofdverdachten, is vastgesteld dat de onderschepte PGP-berichten als bewijs kunnen dienen. Dat maakt de onderhandelingsruimte van B. beperkt. Daarnaast betekent het opschorten van de deal niet dat de verklaringen van de kroongetuige onbruikbaar worden. Het blijft onduidelijk wat de gevolgen van de opschorting op lange termijn zullen zijn. Het is echter zeker dat het Marengo-proces bij menig misdaadjournalist voor brood op de plank zal blijven zorgen.
