Naar aanleiding van de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 hebben de Democraten in het Amerikaanse Congres een impeachment uitgeroepen tegen Donald Trump. De Democraten beschuldigen Trump ervan de bestormers te hebben aangezet tot rebellie. Indien Trump uiteindelijk wordt veroordeeld, zal hij niet meer kunnen worden afgezet, aangezien Joe Biden sinds 20 januari 2021 president is. Wel kan Trump worden verboden ooit weer een politieke functie te bekleden en kan zijn presidentiële pensioen stop worden gezet.
Bestorming Capitool
Duizenden Trump-aanhangers trokken op 6 januari naar Washington om te protesteren tegen de bekrachtiging van Biden’s verkiezingsoverwinning. In een toespraak moedigde Trump zijn aanhangers aan om naar het Capitool te gaan. Het Amerikaanse parlementsgebouw werd bestormd en de geweldplegers drongen door tot de zalen van het Huis en de Senaat. De aanwezige politie werd overweldigd en politici konden nog maar net op tijd worden geëvacueerd. Vijf mensen kwamen bij de bestorming om het leven, waaronder een politieagent. De Democraten zijn van mening dat Trump verantwoordelijk is voor de bestorming, die zij een aanval op de democratische rechtsstaat noemen.
De procedure
Uit de Amerikaanse Grondwet volgt dat een zittend president uit zijn functie kan worden gezet als hij zich schuldig maakt aan “hoogverraad, omkoping of andere zware misdrijven en vergrijpen”. Het proces van afzetting is te vergelijken met een strafproces. Het Huis van Afgevaardigden besluit of vervolging moet plaatsvinden, stelt de aanklacht op en treedt tijdens de rechtszaak op als aanklager. Vervolgens vindt het proces plaats in de Senaat, waarbij de senatoren optreden als rechter. Na het aanhoren van de aanklagers en de verdediging stemmen zij uiteindelijk over de veroordeling en de straf. Twee derde van de stemmen is nodig voor een veroordeling. In tegenstelling tot een strafzaak is een afzetting een politiek proces. Voor de afzetting hoeft namelijk niet te worden aangetoond dat Trump schuldig is.
In het geval van Trump heeft het Huis van Afgevaardigden besloten dat er vervolging plaats moet vinden. Met 232 stemmen vóór en 197 stemmen tegen werd de meerderheid van de stemmen ruimschoots gehaald. De aanklacht is dus doorgestuurd naar de Senaat. Democraat Nancy Pelosi, tevens de voorzitter van het Huis, heeft negen impeachment managers aangesteld. Deze personen zullen tijdens de politieke rechtszaak in de Senaat optreden als aanklagers. Republikeinen die geen voorstander van een impeachmentproces zijn, hebben een motie ingediend om de afzettingsprocedure ongrondwettelijk te verklaren. Deze is met een kleine meerderheid afgewezen. Het proces gaat dan ook begin februari van start.
Trump’s pensioen op het spel
Indien uiteindelijk twee derde van de senatoren voor een veroordeling stemmen van Trump, kan hij niet meer worden afgezet, omdat hij nu geen president meer is. Wel kan de Senaat hem aanvullende straffen opleggen. Zo kan de Senaat hem verbieden ooit weer een politiek ambt te bekleden en kan zijn presidentiële pensioen, dat zo’n 200.000 dollar per jaar bedraagt, stop worden gezet. Voor het opleggen van extra sancties is geen tweederde, maar een simpele meerderheid in de Senaat al voldoende. Voor de Democraten is het vooral van groot symbolisch belang dat Trump wordt bestraft. Ze willen duidelijk maken dat het Congres een aanval op de democratische rechtsstaat niet tolereert en ervoor zorgen dat toekomstige presidenten zich niet zoals Trump gaan gedragen.
Al eerder deze maand probeerden de Democraten Trump uit zijn ambt te laten zetten. Destijds gebeurde dit door voormalig vicepresident Mike Pence ertoe te bewegen het 25e amendement te gebruiken. Met het 25e amendement kan de vicepresident de bevoegdheden van de president overnemen in het geval dat de president niet meer in staat is om zijn taken uit te voeren. Pence weigerde echter mee te werken aan een dergelijke actie. We zullen zien of het de Democraten bij deze tweede poging wel gaat lukken.
