John Reid is naast kantonrechter en maker van Fokke & Sukke sinds vier jaar Rijdende Rechter voor de KRO-NCRV. Als rechter des vaderlands rust op hem de zware taak om het imago van de Nederlandse rechter zo goed mogelijk over te brengen op de burger. Van kantonrechter naar hoofdrolspeler in een juridisch tv-programma, waarbij het kijkersaantal ruim de miljoen overstijgt: Reid is een zeldzame transitie ondergaan. Op de rechtbank Alkmaar spreken we hem over zijn werk als tv- en kantonrechter.
IJdelheid geen motief
Op de rechtbank Alkmaar kregen wij de kans om Nederlands meest bekende rechter te interviewen. Een unieke kans, zo benadrukt Reid ons, door subtiel mee te delen dat hij sinds zijn tv-optredens werkt met een manager die het gros van de interviewverzoeken afwijst. “Ik wil namelijk niet te veel een BN’er worden. Daarom vind ik het ook belangrijk dat journalisten mij naar mijn werk vragen en niet naar welk broodje ik het lekkerst vind.’’ Reid peinst er dan ook niet over om bij praatprogramma’s aan te schuiven, hoe graag ze hem ook willen. “Bij Jinek heb je geen controle meer over hoe je neergezet wordt.” Daarnaast moet je volgens Reid uitkijken dat je daar niet enkel gaat zitten vanwege je eigen ijdelheid, zonder ook maar iets relevants te melden te hebben.
Opa legt uit
Aanbeland bij zijn dagelijkse werk als kantonrechter worden de pretogen direct zichtbaar. Hij pakt vol genegenheid het wetboek erbij, leunt achterover en begint ons al bladerend door het Burgerlijk Wetboek te leiden: “Opa vertelt jongens en meisjes’’. Als kantonrechter houd je je bezig met wonen, werken en winkelen, waarbij alle consumentenzaken sowieso op het bordje van de kantonrechter komen. Naast beslissingsbevoegdheden heeft de kantonrechter ook toezichthoudende taken. Zo ziet Reid erop toe dat, wanneer hij een bewind uitspreekt, het bewind goed wordt uitgevoerd en de bewindvoerder er niet met het geld vandoor gaat. Reid pakt zijn Kluwer Collegebundel er weer bij en bladert haast met enige tederheid naar boek vier. “De erfenis is vooral heel mooi, het vormt een ongelofelijke bron aan problemen. Iedereen krijgt ruzie.”
‘’Het is een promotie-functie, omdat je het meest ingrijpt in ieders dagelijks leven’’
Wanneer wij Reid voorleggen dat aan de kantonrechter het stigma van een rechter kleeft die slechts de kleine en makkelijke zaken doet, reageert hij op zijn zachtst gezegd verbaasd: ‘’Het is een promotie-functie, omdat je het meest ingrijpt in ieders dagelijks leven. Het gaat over alles’’. Reid weet wel waar het stigma vandaan komt, het is immers dé rechter waar je snel bij terecht moet kunnen. Daarom zijn kantonzaken ook de enige zaken waarbij er geen verplichte procesvertegenwoordiging geldt. Juist het gebrek aan verplichte procesvertegenwoordiging is datgene wat het werk zo uitdagend en interessant maakt. Hij legt uit dat je door moet hebben wat een onbeholpen rechtzoekende bedoelt met de mededeling dat hij iemand niet gaat betalen, omdat het niet deugt. “Door door te vragen moet je dan tot de juridische vertaalslag komen: ‘Oh, hij doet een beroep op gedeeltelijke ontbinding.’’ Volgens Reid begeleid je zulke mensen als het ware door het proces heen.
Geld versus ambitie
Toen Reid met zijn cv aankwam bij de sollicitatieprocedure voor de rechtersopleiding, werd hem door de president van de rechtbank een gebrek aan ambitie verweten. “Met dit cv kan je toch bij ieder Zuidas-kantoor aan de slag?!’’ Reid maakte de toenmalige president snel duidelijk dat ambitie voor hem allesbehalve inherent is aan veel geld verdienen. Zijn ambitie was immers helder: het worden van een goede rechter. “Mijn mission statement is dat iedereen die bij mij in de rechtszaal is geweest, het gevoel moet hebben dat er naar hem geluisterd is.’’ De Meester vervolgt: “Wanneer iemand het gevoel heeft gehoord te zijn door een geïnteresseerde rechter, dan maakt de beslissing niet meer zoveel uit”.
Meester Reid
Reid werd vier jaar geleden, toen Frank Visser stopte als rijdende rechter, niet geheel tegen eigen verwachtingen in gebeld. Hij biecht op dat hij al wel eens eerder tegen vrienden in het café heeft gezegd dat hij de volgende rijdende rechter wilde worden. Waarom? Omdat Reid al sinds zijn studententijd ervan droomt om op het podium te staan. In zijn tijd bij het studentencorps was Reid veel bezig met acteren. Dit deed hij met veel plezier samen met Antonie Kamerling, die het wel schopte tot acteur. Reid, die enigszins beschaamd toegeeft dat hij zichzelf destijds een betere acteur vond dan Kamerling, was hier altijd stiekem een beetje jaloers op. Hoewel Reid er rekening mee had gehouden dat hij bekend zou worden en dit alles was wat hij absoluut niet wilde, zag hij het aanbod wel als een unieke kans. “Ik kon niet op mijn sterfbed zeggen, weet je wat ook grappig was geweest? Als ik rijdende rechter was geworden, maar dat heb ik niet gedaan.’’ Ondanks dat zijn rol als rijdende rechter niks met acteren te maken heeft, lijkt zijn podiumervaring wel van pas te komen. “Ze noemen me op de redactie ook wel one-take John.’’
“Ik mocht meteen naar de top van Olympus”
Als boegbeeld van de rechterlijke macht is Reid zich er ten volste van bewust dat er op hem gelet wordt, zowel op tv als in zijn privéleven. Toen zijn naam als rijdende rechter bekend werd gemaakt, kreeg hij direct van de president van de Hoge Raad een uitnodiging voor een gesprek. “Ik mocht meteen naar de top van Olympus.” Op de vraag wat hij daar in vredesnaam deed, antwoordde de president: “Ja wat denk je zelf? Als president van de Hoge Raad wil je wel weten wie er de komende jaren het gezicht van de rechtspraak gaat bepalen’’.
