Dat het ministerie van Justitie en Veiligheid een ministerie is van hoofdpijndossiers is niks nieuws. In februari heeft minister Grapperhaus de Kamer opnieuw moeten inlichten over dubieus optreden van het Openbaar Ministerie in een internationale strafzaak, namelijk die van voormalig Transavia-piloot Julio Poch.
Dodenvluchten
Julio Poch, oorspronkelijk een Argentijnse piloot, kwam in 2009 in het nieuws toen hij na afloop van zijn laatste vlucht als Transavia-piloot werd gearresteerd in Valencia. Belastende verklaringen van twee Nederlandse oud-collega’s hebben tot deze arrestatie geleid. Poch zou in een gesprek namelijk hebben gezegd: “We threw them in the sea”. Hieruit maakten de twee Transavia-piloten op dat Poch betrokken zou zijn geweest bij de dodenvluchten die door het Argentijnse regime werden uitgevoerd ten tijde van de Argentijnse dictatuur. Deze verkapte bekentenis was voor het Argentijnse Openbaar Ministerie voldoende om een internationaal arrestatiebevel tegen Poch uit te vaardigen.Volgens Poch zelf doelde hij met “we” slechts op het regime en had de uitspraak geen betrekking op zijn eigen deelname.
Dubieuze werkwijze
Doordat de voormalig Argentijnse piloot al geruime tijd voor Transavia werkte en inmiddels een Nederlandse staatsburger was geworden, leek Nederland in eerste instantie geen gehoor te mogen geven aan het verzoek tot uitlevering aan Argentinië. Het heeft immers geen uitleveringsverdrag met het land. Een klassiek rechtsbeginsel is dat staten hun eigen burgers zonder uitleveringsverdrag niet zomaar mogen uitleveren. Zeker niet als het gaat om burgers die zich op eigen grondgebied bevinden.
Hoe kon Poch dan alsnog in Valencia worden gearresteerd? Nederland heeft destijds toch gehoor gegeven aan het Argentijnse verzoek om rechtshulp door – via KLM, moederbedrijf van Transavia – het dienstrooster van Poch aan de Argentijnse autoriteiten vrij te geven. Zo kon het Argentijnse OM Poch opsporen op een moment dat hij zich niet in Nederland bevond, maar voor zijn werk elders was geland. Dit is op zijn minst dubieus te noemen. Alsof dit nog niet genoeg is, onthulde minister Grapperhaus in februari aan de Kamer dat het Nederlands Openbaar Ministerie zelf destijds aan de Argentijnse autoriteiten heeft voorgesteld om het fundamentele rechtsbeginsel te omzeilen. Een onthulling over de substantiële Nederlandse rol in het Poch-dossier die de Staat zelf altijd heeft ontkend.
Rammelende zaak
Poch werd in Argentinië verdacht van misdrijven, terwijl enig concreet bewijs daarvoor ontbrak. Een ernstig misdrijf, dat wel, maar de verdenkingen waren enkel op basis van ‘horen zeggen’. De Argentijnse rechtszaak tegen Poch liep uit op een langdurig debacle, waardoor Poch acht jaar in een Argentijnse cel in voorarrest heeft moeten zitten. In 2017 werd Poch door de Argentijnse rechtbank vrijgesproken. De Argentijnse rechters beweren nu dat dit debacle te wijten is aan de valse verklaringen die de twee oud Transavia-piloten hebben afgelegd tegen Poch. Om dit verwijt kracht bij te zetten zijn de Argentijnse rechters overgegaan tot het doen van aangifte tegen de twee Nederlanders. De vraag is echter of de Argentijnse rechters met deze verdenking niet gewoon de schuld van een pijnlijk proces op de twee probeert af te schuiven.
Hogere belangen?
Of er nu sprake is van meineed of niet, de zaak Poch lijkt van begin af aan te rammelen. De vraag die rijst is waarom Nederland destijds zo happig was om een onwetende Nederlandse burger via een sluiproute uit te leveren aan Argentinië. Uit recente stukken is naar voren gekomen dat de toenmalige minister van Justitie Ballin, op de hoogte was van het plan tot uitlevering en daar ook nog eens groen licht voor heeft gegeven.
Toenmalig Transavia-directeur, Michiel Meijer, heeft in 2014 in de rechtbank verklaard dat het OM Poch als ruilmiddel heeft gebruikt. Zo hoopte de staat dat de Argentijnse justitie zou afzien van strafrechtelijke vervolging van Jorge Zorreguieta, de Argentijnse minister van landbouw ten tijde van het militaire regime, tevens vader van onze eigen Maxima. Dit is toch wel het soort plot twist waarvan je ten volste hoopt dat het niet waar zal zijn. Nader onderzoek en de tijd zal het ons leren. Ondertussen heeft de Nederlandse Staat wel een schadeclaim van vijf miljoen euro aan zijn broek hangen, afkomstig van Poch.
