Reinier Kooiman: ‘Geef mij niet iedere dag dezelfde fiscale puzzel’

Reinier Kooiman is onder de studenten van de Universiteit zeker geen onbekende. Hij reist vanaf het oosten van het land naar Amsterdam om ons de fijne kneepjes van het taaie vak vennootschapsbelasting bij te brengen. Op een enthousiaste en toegewijde manier weet hij iedere dag weer de aandacht van de studenten te krijgen. Hij wisselt ons af met zijn werkzaamheden bij Deloitte waar hij zich buigt over pittige fiscale vragen. Kooiman heeft ons een hoop te vertellen over de belastingadviespraktijk, de student van tegenwoordig en het onderwijs. En één ding is zeker: hij heeft ons veel stof tot nadenken gegeven.

In een zeldzaam winterzonnetje dronken wij een kop koffie op het terras met Kooiman. Hij begint al gauw te vertellen over zijn leven als student. In tegenstelling tot de gemiddelde rechtenstudent hield Kooiman tijd over tijdens zijn bachelor. Hij viel met de deur in huis bij de studieadviseur met de mededeling: ‘Ik vind dit echt te weinig stof en ik wil meer vakken tegelijkertijd doen.’ Maar dat was niet de bedoeling. Kooiman is van nature tegendraads en haalde dus zijn bachelor in twee jaar. Tijdens zijn master had hij weer zeeën van tijd dus besloot hij als werkstudent bij Deloitte aan de slag te gaan.

Voordat hij begon bij het Wetenschappelijk Bureau was hij adviseur bij Deloitte. ‘Dit vond ik voor mijzelf op een gegeven moment saai worden, vaak hetzelfde, alleen dan met andere namen op het dossier.’ Het werd een vergelijkbare puzzel en inhoudelijk gezien was er te weinig uitdaging. Kooiman verveelt zich snel en hij kon al gauw een plekje krijgen op het Wetenschappelijk Bureau.

Adviseur van de belastingadviseurs

Hier is Kooiman geen doorsnee fiscalist, maar adviseur van de belastingadviseurs. Zij kunnen aan de bel trekken bij Kooiman wanneer zij vastlopen op een complex fiscaal vraagstuk. Geef hem geen stoffig dossier van tweehonderd pagina’s om door te bladeren. Geef Kooiman de harde feiten en hij geeft het recht.

Wij vroegen ook aan Kooiman wat hij was geworden als hij niet zijn levenscarrière van nu kon kiezen. ‘Dominee, want ik ben christen en ik vind niets mooier dan over God en over de Bijbel te praten.’

Tijdens zijn studie stond Kooiman niet stil bij zijn carrière. Hij was nog nooit bij een inhousedag geweest en kende de kantoren ook niet. ‘De echte topstudenten, die de stof heel goed begrijpen staan vaak vrij naïef tegenover de arbeidsmarkt. Ik herken mijzelf hier zeker in.’ Dit komt volgens Kooiman omdat zij tijdens hun studie de focus leggen op de inhoud van de stof en minder kijken naar waar de kansen liggen bij de grote kantoren. ‘Studenten maken zich tegenwoordig druk om alles, behalve het studeren zelf.’ Kooiman las als hoogvlieger alle voorgeschreven literatuur en viel daardoor al snel op bij Deloitte.

‘Iedereen meet zich aan elkaar, maar het zou zo leuk zijn je daarvan los te maken, dat zou voor iedereen een grote winst zijn.’

‘Staar je niet te blind op al die inhousedagen en business courses, maar lees gewoon een goed fiscaal handboek. Sociale vaardigheden leer je uiteindelijk wel, je studietijd krijg je nooit meer terug.’ Als je elke keer goede input weet te geven tijdens vaktechnisch overleg op stage, dan voorkom je dat je alleen de simpele klussen gaat doen. Dan ben jij namelijk ook diegene die die leuke vraag mag gaan uitzoeken! Een grote valkuil voor de student is volgens hem om een kuddedier te worden. Velen denken hetzelfde over hun loopbaan en niemand wil uit de toon vallen. ‘Iedereen meet zich aan elkaar, maar het zou zo leuk zijn je daarvan los te maken, dat zou voor iedereen een grote winst zijn.’

Anders dan in zijn studententijd is Kooiman als docent wel zenuwachtig voor het tentamen. ‘Ik wil dat mijn studenten het begrijpen en niet zomaar een trucje toepassen.’ Hij spreekt dan ook zeker niet vol lof over de student die wél cum laude wil afstuderen, maar niet per se alle stof hoeft te begrijpen. ‘Het resultaat van een tentamen moet een gevolg zijn van je kennis en geen doel op zich.’ Je moet gewoon je werk goed doen. Daar haal je meer voldoening uit dan je steeds weer op een volgende stap te richten. Kooiman was soms onzeker of hij de pittige stof van de Vennootschapsbelasting wel kon overbrengen op zijn studenten. Maar zijn harde werken en enthousiaste manier van doceren werden beloond: hij raakte ontroerd van de indrukwekkende evaluatie die hij ontving. Momenteel werkt hij daarom ook hard aan een eigen handboek (samen met een student!) om de stof nóg toegankelijker te maken.

‘De wereld ligt namelijk aan de voeten van de studenten.’

Kooiman denkt veel na over het verbeteren van het onderwijs. Hij vindt het belachelijk dat studenten niet weten waar het recht nou eigenlijk vandaan komt. ‘Je leert de ene casus na de andere, maar je leert niet waarom en de bron waaruit bepaald recht is ontstaan. Als we dit zouden veranderen dan zou het onderwijs pas echt academisch genoemd mogen worden.’ Hij vertelt dat het soms lijkt alsof studenten op de universiteit de minste prioriteit hebben. Zo worden tentamens vaak laat nagekeken en worden mailtjes met vragen over de lesstof niet direct beantwoord. Een docent ergert zich continu aan een bepaald niveau van de studenten. Deze docenten stellen zich vaak passief op: ze wachten de tentamenresultaten af en wanneer deze tegenvallen, trekken ze de conclusie dat het de studenten wederom niet is gelukt. Daarmee is de cirkel rond. Kooiman mist een positieve houding. Reik de studenten iets aan waarmee zij zichzelf kunnen verbeteren. Studenten zijn de hoogste prioriteit van de universiteit. Laat hen meedraaien met docenten en nieuwe zaken in kaart brengen waar de samenleving beter van wordt. Studenten zijn nog onbedorven en denken nog niet vanuit een bepaald belang. ‘De wereld ligt namelijk aan de voeten van de studenten.’